
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,910 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,366 |
تدفین عصر آهن در مرکز فلات ایران مطالعه ی موردی: محوطه ی سفالین، پیشوا | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 15، اسفند 1396، صفحه 101-116 اصل مقاله (749.72 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2018.8093.1354 | ||
نویسنده | ||
مرتضی حصاری* | ||
دانشیار دانشکده ی مرمت دانشگاه هنر اصفهان و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری | ||
چکیده | ||
با نگاهی به پیشینهی مطالعات عصر آهن مرکز فلات ایران متوجه میشویم، مرکز فلات ایران میتواند بهعنوان یک محور مطالعاتی عصر آهن بهویژه منطقهی تهران، ورامین، پیشوا و جوادآباد در مرکز فلات ایران، جاییکه محوطهی سفالین در آن واقع است، باشد. محوطهی سفالین در شمال شهر پیشوا و شرق دشت ری (دشت ورامین-پیشوا) قرار دارد. این محوطه هرچند بهخاطر مواد فرهنگی استقراری از دورهی آغاز نگارش بیشتر شناخته شده، ولی شواهد باستانشناسی، دالبر استفادهی جامعهی عصر آهنی از این محوطه نیز میباشد. در این محوطه تاکنون بخش استقراری و قبرستان عصر آهنی که در مرکز فلات ایران تا حدودی شناخته شده هستند، بهدست نیامده است، اما شاهد تدفینهای منفرد و پراکنده در این محوطه هستیم. در این پژوهش تدفین و گورنهادههای عصر آهنی که از کارگاههای مختلف کاوش و همچنین یافتههای سطحی بهدست آمده، طبقهبندی و سپس جایگاه سفالین در این عصر و منطقه شرق دشت ری در کنار استقرارگاههای عصر آهنی مرکز فلات ایران، در یک نگاه کلی مورد بازبینی و ارزیابی قرار میگیرد. در این بازبینی هدف شناخت جوامع عصر آهنی بهویژه در مرکز فلات ایران و ارتباطشان با نظریههای مختلف درخصوص این جوامع است. پرسش اساسی این پژوهش، چگونگی ارتباط تدفینهای عصرآهن سفالین براساس گورنهادهها با تفاوتهای تکنولوژیکی جوامع عصر آهنی با سایر استقرارگاههای شاخص در مرکز فلات ایران است. در این بررسی تدفین و سنتهای مرتبط با آن، بهعنوان بازتابی از جنبههای روحانی/ آیینی فرهنگهای بشری بههمراه گورنهادههای آن در بازسازی جوامع عصر آهن بهویژه ساختار جوامع و طبقات اجتماعی به ما کمک شایانی مینمایند. از اینرو، هدف نهایی این پژوهش آن است با تمام شباهتهای فرهنگی، بتواند تا چشماندازی پیرامون چگونگی و نحوهی پراکندگی استقرارگاههای عصر آهنی در مرکز فلات ایران بهویژه در دشت ورامین-پیشوا پیشنهاد نماید. | ||
کلیدواژهها | ||
تپه سفالین؛ عصر آهن؛ تدفین؛ دشت ورامین-پیشوا؛ مرکز فلات ایران | ||
مراجع | ||
- تهرانیمقدم، احمد، 1373، «گورستان هزارهی اول قبلازمیلاد پیشوا»، یادنامهی گردهمایی شوش، جلد اول. صص: 53-62. - پوربخشنده، خسرو، 1382، «گزارش فصل سوم کاوش در محوطهی باستانی فرهنگ سفال خاکستری تپه صرم، استان قم، بخش کهک، روستای صرم»، پژوهشکدهی باستانشناسی (منتشر نشده). - حصاری، مرتضی، اکبری، حسن، 1386، «گزارش مقدماتی کاوش محوطهی سفالین پیشوا»، گزارشهای باستانشناسی شمارهی 7، جلد اول، پژوهشکدهی باستانشناسی، پژوهشگاه سازمان میراثفرهنگی، صص: 165-200. - حصاری، مرتضی، 1387، «دومین فصل کاوش تپه شغالی»، سازمان میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی (منتشر نشده). - حصاری، مرتضی، 1392، «گزارش بررسی پیمایشی پیشوا، استان تهران»، دانشگاه هنر اصفهان (منتشر نشده). - حصاری، مرتضی، 1393، «گزارش بررسی پیمایشی جنوب پیشوا، بخش جواد آباد، استان تهران»، دانشگاه هنر اصفهان (منتشر نشده). - سرلک، سیامک، عقیلی، شیرین، 1383، «گزارش لایهنگاری محوطهی باستانی قلیدرویش جمکران قم»، گزارشهای باستانشناسی شمارهی 3، پژوهشکدهی باستانشناسی، سازمان میراثفرهنگی، صص: 59-96. - فهیمی، حمید، 1382، «عصر آهن در سیلک: گزارش مقدماتی بررسی سفالهای عصر آهن در سیلک، نقره کاران سیلک»، گزارش فصل دوم طرح بازنگری سیلک، بهکوشش: صادق ملکشهمیرزادی، سازمان میراثفرهنگی کشور، پژوهشکده باستانشناسی، صص: 79-127. - طلایی، حسن، 1376، «پویایی فرهنگی در باستانشناسی ایران»، یادنامهی اولین گردهمایی باستانشناسی ایران، شوش. انتشارات سازمان میراثفرهنگی کشور، تهران. صص: 259-263. - طلایی، حسن، 1381، «سنتها و شیوههای تدفین در عصر آهن ایران»، (حدود 1450-800 ق.م.)، مجلهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص: 173-192. - طلایی، حسن، 1387، عصر آهن ایران، انتشارات سمت. تهران. - کامبخشفرد، سیفالله، 1370، تهران سه هزار و دویست ساله، انتشارات فضا. - مجیدزاده، یوسف، 1389، کاوشهای محوطه باستانی ازبکی جلد اول: هنر و معماری، اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان تهران. - مرادی، ندا، 1389، «مجموعهی هزارهی اولی تپه سفالین- پیشوا»، پایاننامهی کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد تهران مرکزی. - مظاهری، خداکرم، 1385، «ظهور آهن»، پیام باستانشناس، بهار و تابستان، شمارهی 5، صص: 31-58. - مهرکیان، جعفر، 1374، «افق نوین در پژوهشهای سفال خاکستری»، مجلهی میراثفرهنگی، شمارهی 3، صص: 5-74. - ملکشهمیرزادی، صادق، 1356، «گزارش مقدماتی فصل اول و دوم حفاری تپه سگزآباد»، مجلهی مارلیک، شمارهی 2، صص: 81-98. - واندنبرگ، لوئی، 1338، «دومین و سومین گزارش گمانهزنی و کاوش در چند تپهی ماقبل تاریخی مرودشت، خضرک، توابع گورستان خوروین»، ترجمهی جواد کامبیز، گزارشهای باستانشناسی مجله 4، تهران، صص: 279-331. - Dittmann, R., 1990, “Eisenzeit I und II in West und Nord-West Iran zeitgleich zur Karum-Zeit Anatolians?”, Archäologische Mitteilunge aus Iran 23, 105-138.
- Dittmann, R., 2001, “Kontinuitäten und Diskontinuitäten im archäologischen Befund: Reflexionen von Migrationem”. In R. Eicjmann und H. Parzinger(eds): Migration und Kulturtransfer. Der Wandel vorder und zentralasiatischen Kulturen im Umbruch vom 2, zum 1, vorchristlichen Jahrtausen, Bonn, 291-299.
- Dyson, R. H., 1989, “The Iron Age Architecture at Hassanlu: An Essay”, Expedition 31, 2-3, 107-127.
- Dyson, R. H. & Muscarella, O. W., 1989, “Constructing the Chronology and Historical Implications of HassanluIV”. Iran 27, 1-27.
- Ghirshman, R., 1938, Foilles de Sialk, Paris.
- Fazeli, H., Coningham, R. A., Young, R. L Gillmore, G.K. & Maghsoudi, M., 2007, “ Socio-economic Transformations in the Tehran Plain: Final season of Settlements Survey and Excavations at Tepe Pardis”, Iran, Vol. XLV, 267-285.
- Henrickson, R., 1987, “GodinIII and the Chronology of Central Western Iran, ca 2600-1400 B.C.”, in F.Hole(ed), The Archaeology of Western Iran. Settlement and Society from Prehistory to the Islamic conquest, Washington, 205-277.
- Hessari, M., 2011, “New Evidence of the Emergence of Complex Societies Discovered on the Central Iranian Plateau”, Iranian Journal of Archaeological Studies1:2, 35-48.
- Kleiss, K., 1983, “Khowrabad und Djamgaran, zwei vorgeschichtliche Siedlungen am Khowrabad und Djamgaran, zwei vorgeschichtliche Siedlungen am Westran des zentraliranischen Plateaus”, Archäologische Mitteilunge aus Iran 16, 69-104.
- Kleiss , K., 1997, “Fundorte des 2. und 1. Jahrtausendes v. Chr. mit grauer Ware in Iran”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan 29, 3-64.
- Medvedskaya, I. N., 1982, Iran: Iron age I, B.A.R inteinational sevies 126, Oxford.
- Mousawi, A., 2001, “La Région de Téhéran á ľaube de ľáge du fer. Reflexions et commentaires sur les nécroples du IIe millénaire av, J-C”, Iranica Aniqua 36, 151-212.
- Musche, B., 1992, Vorderasiatischer Schmuck von den Anfängen bis zur Zeit der Achaemeniden, (ca. 10. 000- 330). Leiden.
- Overlate, B., 2003, The Early Iron Age in the Pusht-i Kuh, Luristan. Leuven.
- Schmidt, E. F., 1937, Excavation at Tepe Hissar, Iran. Philadelphia
- Young, T. C., 1967, “The Iranian migration into Zagros”, Iran 4, 11-34.
- Vandenberghe, L., 1964, La nécropole de Khurvin, Leiden.
- Vandenberghe, L.,1981, Luristan. Vorgeschichtliche Bronzekunst aus Iran, München. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,447 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,384 |