
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,946 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,384 |
نقد اجتماعی از نگاه امام علی(ع) در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره 20، بهمن 1396، صفحه 89-109 اصل مقاله (601.46 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2017.12199.1723 | ||
نویسندگان | ||
یدالله هنری لطیف پور* 1؛ سید جواد فاضلیان2 | ||
1استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بوعلیسینا | ||
2مربی گروه معارف دانشگاه بوعلیسینا | ||
چکیده | ||
نقد اجتماعی از موضوعات مهمی است که بهرغم پیشینة دیرینه در تاریخ اندیشه و عمل بشری، امروزه بهدلیل الزامات و مقتضیات زمان اهمیت و ضرورتی مضاعف یافته است. پیشرفت و تعالی جامعۀ انسانی منوط به غنای اندیشۀ نقد و پربار شدن و غنای اندیشة نقد مستلزم روشمند شدن و سامانبخشی به آن است. از اینرو در سنتهای فکری مختلفِ اندیشۀ بشری و بهویژه در میان اندیشمندان معاصر غرب تلاشهای ارجمندی برای پیریزی و استحکام بخشیدن به مبانی تئوریک نقد و عرضۀ نظریهای دربارۀ نقد اجتماعی صورت گرفته است. در این مقاله کوشش شده تا با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا و با تحقیق و تأمل در متن نهجالبلاغه، بهعنوان یکی از متون مهم و تأثیرگذار در میراث فکری مسلمانان، امکان استنتاج و تدوین نظریهای درباره نقد اجتماعی از این متن بررسی گردد. اگر نظریۀ نقد را به مثابۀ چارچوبی منسجم مشتمل بر اصول و مفروضات نقد، ملاکهای تشخیص نیک از بد، مرجع تعیینکنندة این معیارها، شرایط و ویژگیهای منتقد و نیز کارگزار یا کارگزاران نقد بدانیم، این مقاله کوشیده است با تأکید و تمرکز بر معیارهای نقد اجتماعی در نهجالبلاغه امکان استنتاج و عرضۀ نظریهای را در این باب نشان دهد. حاصل بحث این است که از نگاه نهجالبلاغه مهمترین معیارها و ملاکهای نقد اجتماعی عبارتند از پرسشگری، آیندهنگری، حساسیت نسبت به ارزشهای بنیادین جامعه و مسئولیتپذیری اجتماعی. این معیارها در واقع ملاک تمییز بین جامعۀ بهسامان و ایدهآل از جامعۀ نابهسامان است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد؛ نقد اجتماعی؛ نهجالبلاغه؛ جامعه؛ سنت؛ پرسشگری؛ امر به معروف و نهی از منکر | ||
مراجع | ||
- آئینهوند، صادق. (1362). تاریخ سیاسی اسلام. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء. - ایمانیان، حسین و ایروانیزاده، عبدالغنی. (1387). «دریچهای بر نقد اجتماعی در قرآن: جامعه جاهلی و بخشش»، فصلنامه مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، سال چهلم، شماره پیاپی 3/81، 63-82. - باتومور، تام.ب. (1369). منتقدان جامعه. ترجمه محمد جواهر کلام، تهران: نشر سفیر. - بحرانی، مرتضی. (92-1393). «نقد و ارزش؛ بناینقداجتماعیبرارزشهایاجتماعیمشترک»، ماهنامه سوره اندیشه، اسفند و فروردین، شماره 74 و 75، 78-81. - جعفری، محمدتقی. (1373). اصول حکمت سیاسی اسلام: ترجمه و تفسیر فرمان امیرالمؤمنین علی ع به مالک اشتر. تهران: بنیاد نهجالبلاغه. - حسینی بهشتی، سید علیرضا. (1380). بنیاد نظری سیاست در جوامع چند فرهنگی. تهران: انتشارات بقعه. - حسینی بهشتی، سید محمدحسین. (1380). بایدها و نبایدها، تهران: انتشارات بقعه. - دقیقیان، شیریندخت. (2014). «تفاوت رویکردها در نقد اجتماعی». نشریه فلسفی اجتماعی خرمگس. شماره 4، 111-125. - راغب اصفهانی، ابیالقاسم حسین بن محمد بن المفضل. (1404). المفردات فی غریب القرآن. دفتر نشر کتاب. - شهیدی، سید جعفر. (1376). ترجمه نهجالبلاغه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - طباطبایی، سید جواد. (1380). دیباچهای بر نظریه انحطاط ایران، تهران: نشر نگاه معاصر. - عالم، عبدالرحمن و یحیوی، حمید. (1388). «فوکو، اندیشمندی انتقادی»، فصلنامه سیاست، دوره 39، شماره 2، 231-257. - عبده، محمد. (1374). نهجالبلاغه به انضمام شرح شیخ محمد عبده. ترجمه علیاصغر فقیهی، تهران: انتشارات صبا. - عربشاهی، سارا و نورایی، محسن. (1393). «اصول انتقاد سازنده در نهجالبلاغه»، پژوهشنامه نهجالبلاغه، سال دوم، شماره 6، 115-128. - عوض، محمد مونس احمد. (1393). گستره تمدن اسلامی در قرون میانی، ترجمه عبدالله ناصری طاهری و سمیه سادات طباطبایی، تهران: انتشارات اطلاعات. - فروم، اریک. (1381). گریز از آزادی، ترجمه عزتالله فولادوند، تهران: انتشارات مروارید. - فوکو، میشل. (1390). تئاتر فلسفه:گزیدهای از درس گفتارها، کوتاهنوشتها، گفتوگوها و....، تهران: نشر نی. - کارول، نوئل. (1393). درباره نقد، ترجمه صالح طباطبایی، تهران: نشر نی. - محمودی، ایوب، نوروزی، رضاعلی و نجفی، محمد. (1390). «ویژگیها و ثمرات تفکر انتقادی از دیدگاه امام علی»، فصلنامه علمی- ترویجی پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. شماره 13، 93-112. - مطهری، مرتضی. (1370). انسان کامل، تهران: انتشارات صدرا. - معلوف، لویس. (1365). المنجد، تهران: انتشارات اسماعیلیان. - مکارم شیرازی، ناصر. (1391). پیام امام امیرالمؤمنین(ع): شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - والزر، مایکل. (1387). تفسیر و نقد اجتماعی. ترجمه مرتضی بحرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. - والزر، مایکل. (1389). فربه و نحیف: خاستگاه هنجارهای اخلاقی، ترجمه سید صادق حقیقت و مرتضی بحرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 941 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 884 |