آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,052 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,296,988 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,829 |
جلوه‌های برجسته‌سازی در نامة 45 نهج‌البلاغه | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 4، دوره 5، شماره 20، بهمن 1396، صفحه 53-69 اصل مقاله (490.83 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2017.12973.1776 | ||
| نویسندگان | ||
| علی خضری* 1؛ عباس محدثی نژاد2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر. | ||
| 2دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر. | ||
| چکیده | ||
| «برجسته‌سازی» به‌عنوان یکی از اصطلاحات مهم مکتب ادبی فرمالیستی، به معنای عدول از زبان عادی و خودکار است. بنیان‌گذاران و پیروان این جنبش بر این اعتقادند که زبان معمولی و معیار، زیبایی‌ها و طراوت خود را از دست داده است؛ بنابراین برای ایجاد جذابیّت باید از زبان معیار و کلیشه‌ای فاصله گرفت و سخن را از حالت یکنواختی خارج و آن را برجسته نمود. آنان سخنی را برجسته می‌دانند که دارای انحراف از هنجارهای معمولی زبان باشد و این هنجارشکنی را نیز در دو حوزة قاعده‌افزایی و قاعده‌کاهی می‌بینند که از طریق بهره‌گیری هنرمندانه و هدفمندانه از آرایه‌های لفظی و معنوی حاصل می‌شود. نامة نصیحت‌گرانة 45 نهج‌البلاغه به‌دلیل بهره‌مندی از آرایه‌های مختلف ادبی، به‌طور کامل در چهارچوب نظریّة برجسته‌سازی قابل واکاوی است. در این پژوهش بر آنیم با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی انواع شگردهای برجسته‌سازی در نامة مذکور بپردازیم. هدف این پژوهش کشف شیوه‌های مختلف قاعده‌افزایی و قاعده‌کاهی و نیز درک ارتباط بین شگردهای ادبی با مفاهیم مدّ نظر امام(ع) است. واکاوی این متن نشان می‌دهد حضرت(ع) در حوزة قاعده‌افزایی با به‌کارگیری عوامل موسیقی‌سازی همچون گونه‌های مختلف تکرار و نیز استفادة به‌جا از جناس و سجع، سخنِ خویش را برجسته ساخته است. در حوزة قاعده‌کاهی نیز با بهره‌گیری از محور جانشینی، بیشتر از قاعده‌کاهی معنایی مانند تشبیه، استعاره و کنایه استفاده کرده است. هدف حضرت(ع) از این آرایه‌های ادبی نیز جلب توجّه و تمرکز مخاطب بر کلام و هدایت وی برای درک معنای مدّ نظر می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرمالیسم؛ برجسته‌سازی؛ قاعده‌افزایی؛ قاعده‌کاهی؛ نامة 45 نهج‌البلاغه | ||
| مراجع | ||
|
- نهج‌البلاغه. (1384): ترجمة محمد دشتی. چ 2. تهران: اسوه. - الآملی، حسن. (1424). منهاج‌البراعة فی شرح نهج‌البلاغه. ج 20. ط 1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - أبوالعدوس، یوسف. (1427). مدخل إلی البلاغه العربیّه. ط 1. عمان: دارالمسیره. - احمدی، بابک. (1389). ساختار متن و تأویل آن. چ 12. تهران: نشر مرکز. - به‌رقم، نعمت‌اله. (1393). «ویژگی‌های موسیقایی سجع در نهج‌البلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. شماره 6، 113-93. - التفتازانی، سعدالدین. (1436). شرح المختصر. ط 8. قم: اسماعیلیان. - حسین، عبدالقادر. (1403). فنّ‌البدیع. ط 1. القاهره: دارالشروق. - حسینی، سیدعلی. (1388). ترجمه و توضیح تهذیب‌البلاغه. چ 3. قم: دارالعلم. - خرقانی، حسن. (1392). زیباشناسی قرآن از نگاه بدیع. چ 1. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. - الزرکلی، خیرالدین. (2002). الأعلام. ج 4. ط 15. بیروت: دارالعلم للملایین. - شمیسا، سیروس. (1393). نقد ادبی چ 2. تهران: میترا. - ----------. (1390). نگاهی تازه به بدیع. چ 4. تهران: میترا. - صفوی، کورش. (1394). از زبان‌شناسی به ادبیات. ج 1 و 2. چ 5. تهران: سوره مهر. - طاهری، علی. (1394). ««آشنایی‌زدایی و برجسته‌سازی در خطبه‌های نهج‌البلاغه با بهره‌گیری از صنعت التفات». فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. شماره12، 23-1. - عبدالغنی، أیمن أمین. (لاتا).الکافی فی البلاغه. قاهره: دارالتوفیقیه للتراث. - عتیق، عبدالعزیز. (لاتا).علم البدیع. بیروت: دارالکتب العربیّه. - الفیروزآبادی، مجدالدین محمدبن یعقوب. (1426). القاموس المحیط. ط 8. بیروت: مؤسسه الرساله. - قاسمی‌پور، قدرت. (1391). صورت‌گرایی و ساختارگرایی در ادبیات. چ 1. اهواز: دانشگاه شهید چمران. - الخطیب‌القزوینی، جلال‌الدین. (لاتا). الإیضاح. بیروت: دارالکتب العلمیّه. - قویمی، مهوش (1383). آوا و القا. چ 1. تهران: هرمس. - مقیاسی، حسن و فراهانی، سمیرا. (1394). «برجسته‌سازی در خطبة فدکیه حضرت زهرا (س)». دوفصلنامه علمی - پژوهشی حدیث‌پژوهی. شماره 13، 56-33. - مکارم‌شیرازی، ناصر. (1390). پیام امیرالمؤمنین. ج 1 و 10. چ 6. تهران: دارالکتب الإسلامیه. - الموسوی، السید عباس علی. (1418). شرح نهج‌البلاغه. ج 4. بیروت: دارالرسول‌الأکرم. - نوروزی، جهانبخش. (1372). شناخت زیبایی: زیورهای سخن و گونه‌های شعر پارسی. چ 1. تهران: اهورا. - الهاشمی، السید احمد. (1999). جواهرالبلاغه. ط 1. بیروت: المکتبه العصریه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 903 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 841 |
||