
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,885 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,354 |
بازشناسی باغ جهان نمای فرح آباد براساس شواهد باستان شناختی و قرائن تاریخی | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 13، دوره 7، شماره 14، آذر 1396، صفحه 207-220 اصل مقاله (865.76 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2017.8341.1369 | ||
نویسندگان | ||
اسحق رضازاده* 1؛ وحید حیدرنتاج2 | ||
1مربی دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران | ||
2استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران | ||
چکیده | ||
باغ ایرانی، غنیترین منظر انسانساخت ایرانیان است که باوجود پیشینهای بسیار طولانی ابعاد ناشناختهی بسیاری دارد؛ شناخت الگوهای سرزمینی در مناطق مختلف ایران به این مهم، کمک شایانی خواهد کرد. در این میان، عواملی که در شکل و الگوی قرارگیری عناصر باغ نسبت بههم دخیل بودهاند را میتوان به دو دستهی کلی کاربردی و کالبدی تقسیم نمود. کرانهی جنوبی دریای خزر بهواسطهی برخورداری از مواهب طبیعی، محل مناسبی برای باغسازی بوده است. معالاسف در اقلیم منطقه باغها، ماندگاری بالا نداشته و بهواسطهی وجود آثار اندک، مطالعات گستردهای نیز در مورد آنها صورتنگرفتهاست. هدف مقالهی حاضر، بازشناسی معماری منظر باغهای عصر صفوی در کرانهی جنوبی دریای خزر و الگوی شکلی باغ جهاننمای فرحآباد از طریق بررسی نقش عناصر منظر در آن و مقایسهی تطبیقی با اصول باغ ایرانی است. پژوهش حاضر، در راستای شناخت الگوهای سرزمینی و رهیافتی به تأثیر محیط طبیعی منتج از سرزمین در شکل باغ، در پی پاسخ به این پرسش است که، وجود عنصر طبیعی رود در حاشیهی باغ چه تأثیری بر الگوی شکلی، هندسهی باغ و جانمایی عناصر مختلف در آن داشته است؟ به این ترتیب، الگوی معرفینشدهای از باغ ایرانی بهنام «باغ رودکناری» را معرفی کند. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی است که با گردآوری اطلاعات بهروش مطالعات اسنادی، متون تاریخی، سفرنامههای سیاحان و مستندات تصویری همچون نقاشیها و عکسهای تاریخی، به توصیف مجموعه میپردازد و سپس با تحلیل و ارزیابی دادهها و به کمک نقشههای وضع موجود، عکس هوایی، آخرین یافتهها از کاوشهای باستانشناسی و مشاهدات میدانی به اثبات میرساندکه کوشک اصلی در این باغ، که دارای الگویی چهاربخشی است، جهت بهرهمندی از بهترین چشمانداز از موقعیت مألوف خود در راستای محور اصلی خارج و در امتداد محور شرقی-غربی در مجاورت رودخانه قرار گرفتهاست تا بتواند هم از منظر محور مربوطه و هم از منظر رودخانه بهره ببرد. بهگونهای که میتوان نام «الگوی رودکناری» بر این باغ نهاد. | ||
کلیدواژهها | ||
باغ ایرانی؛ باغ های مازندران؛ جهان نما؛ رودکناری؛ عناصر منظر | ||
مراجع | ||
- استودارت، رابرت، (بیتا)، سفرنامهی استودارت، ترجمهی احمد توکلی، بینا. - اسکندربیک ترکمان، 1382، تاریخ عالمآرای عباسی، تهران: انتشارات امیر کبیر. - اعتمادالسلطنه، محمدحسن، 1311، المآثر و الاثار، تهران: دارالطباعه دولتی. - انصاری، مجتبی، 1378، «ارزشهای باغ ایرانی (صفوی- اصفهان)»، رسالهی دکتری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. - بانیمسعود، امیر، 1390، باغهای تاریخی تبریز، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - برزگر، اردشیر، 1387، تاریخ طبرستان، تهران: نشر رسانش. - براتی، ناصر، 1383، «باغ و باغسازی در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی»، فصلنامه باغنظر، شمارهی 1 (2): صص 15-3. - پتروچیولی، آتیلیو، 1392، باغهای اسلامی معماری، طبیعت و مناظر، ترجمهی مجید راسخی، تهران: روزنه. - پیرنیا، محمدکریم، 1373، «باغهای ایرانی، آبادی، شمارهی 4 (15)، صص: 9-4. - حیدرنتاج، وحید، 1389 الف، «هنجار شکلیابی باغ ایرانی؛ با تأکید بر نمونههای عصر صفوی کرانهی جنوبی دریای خزر، نمونههای موردی: باغهای بهشهر»، رسالهی دکتری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. - حیدرنتاج، وحید، 1389 ب، باغ ایرانی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - دلاواله، پیترو، 1348، سفرنامهی پیترو دلاواله (قسمت مربوط به ایران)، ترجمهی شعاعالدین شفا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - دمورگان، ژاک، 1335، سفرنامهی دمورگان، ترجمهی جهانگیر قائممقامی، تهران: انتشارات طهوری. - زانگری لوئیجی، 1391، باغهای ایرانی-اسلامی، ترجمهی مجید راسخی و فرهاد تهرانی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - زریابخویی، عباس، 1393، مقالات زریاب؛ «سی و دو جستار در موضوعات گوناگون»، تهران: کتابخانه دانشنامه جهان اسلام. - زندیه، مهدی و عربسغار، ندا، 1391، «نظام الگویی باغ تخت شیراز با تکیه بر بازآفرینی تصویری»، فصلنامه باغ نظر، شمارهی 9 (23)، صص:20-11. - ستوده، منوچهر، 1366، از آستارا تا استرآباد، جلد چهارم، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. - سرفراز، علیاکبر، 1356، «گزارش کاوشهای باستانشناسی چارتاقی استخر عباسآباد بهشهر، آرشیو شخصی علیاکبر سرفراز (منتشر نشده). - سلطانزاده، حسین، 1378، تداوم طراحی باغ ایرانی در تاجمحل؛ آرامگاه بانوی ایرانی تبار، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. - شاهچراغی، آزاده، 1389، پارادایمهای پردیس (درآمدی بر بازشناسی و بازآفرینی باغ ایرانی)، تهران: جهاد دانشگاهی. - شریفی، عبدالمطلب، 1388، «گزارش فصل اول کاوش باستانشناسی کاخ جهاننما»، ساری: سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان مازندران (منتشر نشده). - مصباحنمینی، سلماز، 1383، روند شکلگیری باغهای تاریخی بهشهر، فصلنامه باغ نظر، شمارهی 1 (2)، صص: 55-68. - ملگونف، گریگوری والری یانویچ، 1364، سفرنامهی ملگونف به سواحل جنوبی دریای خزر، تصحیح و ترجمهی مسعود گلزاری، تهران: دادجو. - منصوری، سید امیر، 1384، «درآمدی بر زیباییشناسی باغ ایرانی»، فصلنامه باغنظر، شمارهی 2 (3)، صص: 63-58. - میرزا ابراهیم، 1355، سفرنامهی استرآباد و مازندران و گیلان، بهکوشش: مسعود گلزاری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - نورانی، یزدان، 1386، «گمانهزنی و ساماندهی کاخ جهاننما»، ساری: سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان مازندران (منتشر نشده). - ویلبر، دونالد نیوتن، 1390، «باغهای ایرانی و کوشکهای آن»، ترجمهی مهین دخت صبا، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- Hommaire, X. de H., 1860, Voyage en Turquie ET en Perse, accompagnè d’un album de 100 planches dessinèes d’apres nature par Jules Laurens, Paris, & vol.III
- Kleiss, W., 1986, “Die Schlosser des Shah Abbas am königsweg von Isfahan am die Kuste des kaspischen Meeres”, Architettura XVI,:42-49 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 797 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,968 |