آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,936 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,377 |
شناخت فنون ساخت و اجرای لایه زراندود در سفال مینایی، بر اساس مطالعات میکروسکوپی و منابع کهن | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقاله 10، دوره 7، شماره 14، آذر 1396، صفحه 161-178 اصل مقاله (1.33 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2017.10811.1471 | ||
| نویسندگان | ||
| ملیکا یزدانی* 1؛ حسین احمدی2؛ سید محمد امین امامی3؛ محمد لامعی رشتی4؛ داوود آقا علی گل5؛ مهناز عبدالله خان گرجی6؛ حمیده چوبک7 | ||
| 1دانشجوی دکتری مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی | ||
| 2دانشیار دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان | ||
| 3دانشیار، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان | ||
| 4استاد پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده فیزیک و شتابگرها | ||
| 5پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده فیزیک و شتابگرها | ||
| 6استادیار موزه ملی ایران، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی | ||
| 7استادیار پژوهشکده باستان شناسی | ||
| چکیده | ||
| سفال مینایی به گروهی از سفال‌های لعاب‌دار دوره‌ی میانی اسلامی اطلاق می‌شود که دارای نقاشی رولعابی است. زراندود، جزو تزیینات نهایی این سفال به‌شمار می‌رود. پژوهشگران عقیده دارند سفال مینایی به‌دلیل کاربرد تزیینات زراندود روی آن، یکی از گونه‌های خاص و تجملی سفال بوده است. با توجه به اسناد مکتوب کهن، زراندود کردن آثار گوناگون به‌عنوان یک حرفه مطرح بوده است. شناخت این حرفه، سبب افزایش دانش امروزی نسبت به فنون کهن گشته و درنهایت تنوع اجرای زراندود را روی مواد گوناگون و دوران گوناگون قابل تحلیل می‌سازد. با توجه به این که شناخت بهتر فنون کهن، علاوه‌بر روش‌های دستگاهی نیاز به دستورالعمل‌های کهن نیز دارد، در این راستا بازخوانی رسالات مرتبط و مقایسه‌ی آن با نتایج روش‌های دستگاهی ضروری به‌نظر می‌رسد. احتمال می‌رود زراندود کردن روی سفال مینایی به شیوه‌ی ورق طلای خالص و به‌عنوان آخرین مرحله‌ی تزیین روی لعاب اجرا شده باشد. این مقاله در جهت پاسخ به پرسش‌هایی همچون: نوع لایه‌ی زراندود، شیوه‌ی آماده‌سازی، اجرا و تثبیت آن روی سطح لعاب دنبال می‌شود. در این پژوهش لایه‌ی زراندود در سفال‌های مینایی مکشوف از ری و الموت که جزو جدیدترین یافته‌های سفال مینایی هستند با هدف دستیابی به تکنولوژی‌های وابسته به صنعت سرامیک کهن، با استفاده از میکروسکوپ اپتیکال، میکروسکوپ الکترونی و میکروسکوپ روبشی پروتون مطالعه شد. دستاوردهای پژوهش در انتها با مکتوبات عرایس‌الجواهر و جواهرنامه نظامی مقایسه شدند. نتایج نشان می‌دهد روش زراندود کردن سفال مینایی با شیوه‌ی مکتوب در عرایس‌الجواهر مطابقت دارد. در شیوه‌ی زراندود از ورق نازک طلای خالص استفاده شده است. ورق طلا، گاه خارجی‌ترین لایه بوده و روی قلم‌گیری قرمز یا سیاه کار شده، اما در برخی نمونه‌ها طلا زیر لایه‌ی قلم‌گیری قرار داشته و آخرین مرحله‌ی تزیین به‌شمار نمی‌رود. قرارگیری طلا زیر بخش قلم‌گیری و نفوذ چند میکرونی طلا درون لعاب زیرین، نشان می‌دهد مکانیسم نشاندن ورق طلا روی سطح به شیوه‌ی مکانیکی و حرارتی بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سفال مینایی؛ زراندود؛ عرایس الجواهر و نفایس الاطایب؛ جواهرنامه | ||
| مراجع | ||
|
- اصلانی، حسام و میش‌مست، مسلم، 1389، «بررسى کاشى‌هاى زراندود بقاع مذهبى اصفهان»، دو فصلنامه‌ی تخصصى دانش مرمت و میراث‌فرهنگى، سال پنجم، شماره‌ی 5، زمستان88 و بهار 89، صص: 6-12. - بهرامی، محمدمهدی، 1328، صنایع ایران، ظروف سفالین، دانشگاه تهران. - پاکباز، رویین، 1379، نقاشی ایران از دیرباز تاکنون، تهران: نشر نارستان. - پوپ، آرتور اپهام، 1387، سیری در هنر ایران، جلد چهارم، ترجمه‌ی فاطمه کریمی، تهران: علمی و فرهنگی. - پوپ، آرتور اپهام، 1387، سیری در هنر ایران، جلد نهم و دهم، ترجمه‌ی فاطمه کریمی، تهران: علمی و فرهنگی. - جوهری‌نیشابوری، محمدبن ابی البرکات، 1383، جواهرنامه‌ی نظامی، به‌کوشش: ایرج افشار، انتشارات میراث مکتوب، تهران. - کاشانی، ابوالقاسم عبدالله، 1386، عرایس‌الجواهر و نفایس‌الاطایب، به‌کوشش: ایرج افشار، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
- Aga-Oglu, M., 1946, The Origin of the Term Mīnā & Its Meanings, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 5, No. 4, University of Chicago Press.
- Allan, James. W. 1973, “Abu'l-Qasim's Treatise on Ceramics”, Iran 11, Pp.111-20
- Craddock, P., 1977, “The composition of the copper alloys used by the Greek, Etruscan & Roman civilizations”. The Archaic, Classical & Hellenistic Greeks, Journal of Archaeological, Science, 4(2), Pp.103–123.
- Cretu, C, Van Der Lingen, E. 1999, “Colored Gold Alloys”, Gold Bulletin, V. 32, N. 4, Pp 115-126
- Darque-Cerett, Evelyne, Aucouturier, Marc. 2013, “A brief history of the artisanal technical know-how gilding for matter decoration & sublimation international”, Journal of conservation Science, Volume 4, Special issue, 647-660
- Darque-Ceretti, E, Felder, Eric, Aucouturier, Marc; Revista Matéria. 2011, Foil & leaf gilding on cultural artifacts; Forming & Adhesion, Revista Matéria, V.16, N. 1 Pp. 540 – 559
- De Lapérouse, Jean-Francois. 2007, “Re-examination & Treatment of Mina'i Ceramics”, ICOM: Pp. 112-119
- Domenech-Carbo, Maria Teresa, Laura Osete-Cortina, Juana De La Cruz Canizares, Hossein Ahmadi & Helena. 2010, In Situ Thermally assisted Pyrolysis-Silylation GCMS as tool for identifying organic compounds present in Archaeological object, sarche, Publicacion Del Instituto Universitario De Restauracion Del Patrimonio De La Upv - Nums. 4 Y 5.
- Eftekhari. N, M. Mishmast nehi, 2014, “Gilding technology on haft rang tiles from three Timurid monuments(15th century A.D.) in eastern Iran: an assessment for re-production”, VIII Congresso Nazionale di Archeometria Scienze e Beni Culturali: stato dell’arte e prospettive, Bologna 5 - 7 Febbraio .
- Giulio, M., 2010, “Geometry & Perspective in the Landscape of the Saqqara Pyramids, Mathematics & Art”, Faculty of mechanical engineering, 9th International Conference, Slovak University of Technology in Bratislava, Pp 633-644
- Grube, J. E., 1976, Islamic Pottery: Of the Eighth to the Fifteenth Century in the Keir Collection, London, Faber & Faber
- Hainbach, R., 1907, Pottery Decorating A Description of the Principal Processes for Decorating Pottery & Porcelain, Published by Scott Greenwood, London : Scott, Greenwood & son.
- Hirx, J, M. Leona, & Meyers, P., 2002, “The glazed press-molded tiles of Takht-i Sulaimon”, In The legacy of Genghis Khan: Courtly art & culture in Western Asia, 1256-1353, ed. L.
- Keblow Bernsted, Anne Marie. 2003, Early Islamic pottery materials & techniques, Archetype Publication
- Koss, E. S. Chase, McCarthy, K, D. Smith, 2009, Analysis of Persian painted mina'i ware in Scientific Research on Historic Asian Ceramics, Scientific Research On Historic Asian Ceramics, Washington D.C
- Masuya, T. 2002, “Ilkhanid courtly life. In The legacy of Genghis Khan: Courtly art & culture in Western Asia”, 1256-1353, ed. L. Komaroff & S. Carboni, 74-103. New York: Metropolitan Museum of Art; New Haven & London: Yale University Press.
- MishMast Nehi. M, Chaman. HR, Mortazavi. M. 2012, “Scanning electron microscopy & optical microscopic study of gilded tiles from Darb-i Imam Tomb in Isfahan, Iran”, In: Meek A, Meeks N, Mongiatti A, Cartwright C, editors. Historical Technology, Materials & Conservation: SEM & Microanalysis, London: Archetype Publications; p. 179.
- Murray, Margaret A. 1905, Saqqara Mastabas, PART I, LONDON, Bernard Quaritch, 15
- Needham, Joseph. Rose Kerr, Nigel, Wood. 2004, Science & Civilisation in China: Volume 5, Chemistry & Chemical Technology, Part 12, Ceramic Technology, Cambridge University Press
- Oddy, W. A. 1993, “Gilding of metals in the old world”, In: Metal Plating & Patination, (Editors: S. La Niece & P. Craddock), Butterworth, London, pp. 171–181.
- Osete-Cortina, Laura, Domenech-Carbo, M.T, Domenech, A, Yusa-Marco, D.J, Ahmadi, H. 2010, “Multimethod analysis of Iranian Ilkhanate ceramics from the Takht-e Soleyman palace,” Anal Bioanal Chem, 319-329.
- Pacheco. C, Chapoulie. R, et al. 2007, Gold leaf decoration on medieval Islamic glazed ceramics–in search of technological features with XRD, Z. Kristallogr.Suppl. 26 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,728 |
||