
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,946 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,385 |
رهیافتی صورتگرایانه بر خطبۀ آفرینش طاووس در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 19، آبان 1396، صفحه 41-59 اصل مقاله (562.47 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2017.11948.1712 | ||
نویسندگان | ||
عزت ملاابراهیمی* 1؛ محیا آبیاری قمصری2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران. | ||
چکیده | ||
نقد فرمالیستی یا صورتگرایانه از جمله نظریههای نقد ادبی در حوزۀ زبانشناختی بهشمار میرود که در اوایل قرن بیستم میلادی در روسیه شکل گرفت. در مکتب فرمالیسم ارزش یک اثر هنری تنها وابسته به شکل، فرم، چگونگی ساخت و ویژگیهای دیداریاش است. فرمالیستها اثر ادبی را صرفاً با تکیه بر مسائل زبانی چون وزن، قافیه، قالب، صامت، مصوّت، هجا، صور خیال و صنایع بدیعی بهصورت مستقل و مجزا مورد مطالعه قرار میدهند و به مسائل دیگری چون بافت فرهنگی، اجتماعی و... توجه کمتری دارند. در پژوهش پیشرو خطبۀ آفرینش طاووس از دیدگاه فرمالیستها مورد واکاوی قرار گرفته و جانب فرم، شکل و توازن این خطبه با معنا مطابقت داده شدهاست. نگارندگان با الهام از رهیافتهای مکتب فرمالیستی، به تحلیل نقش هر یک از عناصر یادشده در متن ادبی پرداخته و کوشیدهاند تا روابط درون متنیِ خطبه را با کارکردهای ساختاری آن بیان کنند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که توازن آوایی، نحوی، واژگانی، صورتهای تشبیهی، استعاری و کنایی و کاربردهای مجازی در تناسب کامل با معنای خطبه بهکار رفته و همگی در تحقق هدف خطبه که تبیین زیبایی آفرینش طاووس است، نقشآفرین بودهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد ادبی؛ صورتگرایانه؛ خطبه آفرینش طاووس؛ متن؛ انسجام | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - نهجالبلاغه - ابن أثیر، نصرالله بن محمد. (1420). المثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر. به کوشش: محمد محیالدین عبدالحمید. بیروت: مکتبة العصریة. - ابنمنظور، محمد بن مکرم. (2004). لسان العرب. بیروت: دار صادر. - اخلاقی، اکبر. (1377). تحلیل ساختاری منطقالطیر عطار. اصفهان: انتشارات نقش خورشید. - امامی، نصرالله. (1382). ساختگرایی و نقد ساختاری. اهواز: نشر رسش. - بحرانی، میثم بن علی. (1389). شرح نهجالبلاغه. ترجمه: قربانعلی محمدی مقدم و علیاصغر نوایی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. - پورابراهیم، شیرین. (1395). «بررسی روشهای ترجمة استعارههای مبتنی بر طرحوارة حرکتی در نهجالبلاغه». پژوهشنامهنهجالبلاغه. سال 4، شماره 14: ص35- 54. - پورنامداریان، تقی. (1374). سفر در مه. تهران: نشر زمستان. - تفتازانی، سعدالدین. (1388).مختصر المعانی. قم: نشر قدس. - جرجانی، عبدالقاهر. (1994). دلائل الإعجاز. به کوشش: محمد رشید رضا. بیروت: دار المعرفه. - جعفری، محمد تقی.(1384). ترجمه نهجالبلاغه. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی. - خاقانی، محمد. (1376). جلوههای بلاغت در نهجالبلاغه. تهران: بنیاد نهجالبلاغه. - خطیب قزوینی، جلالالدین محمد. (1350). تلخیص المفتاح. به کوشش: عبدالرحمن برقوقی. چاپ 2. بیروت: دار الکتب العربی. - خوئی، میرزا حبیبالله. (2003). منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغه. بیروت: دار احیاء التراث العربی. - رضیالدین استرآبادی، محمدبحسن. (2000). شرح الکافیة فی النحو. قاهره: عالم الکتب. - سجودی، فرزان و کاکه خوانی، فرناز. (1387). «تعامل سیلان نشانهها و هنجارگریزی معنایی در گفتمان شعر». فصلنامه زیباشناخت. سال 9، شماره 19: 289- 314. - سعیدیان، عبدالحسین. (1369). دایرهالمعارف ادبی. چاپ 3. تهران: امیرکبیر. - سیوطی، عبدالرحمان. (1987). همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع. بیجا: مؤسسة الرساله. - شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1391). رستاخیز کلمات. تهران: نشر سخن. - صفوی، کوروش. (1383). از زبان شناسی به ادبیات. جلد اول (نظم). تهران: سوره مهر. - علوی مقدم، مهیار. (1381). نظریههای نقد معاصر. تهران: سازمان سمت. - عبدالجلیل، عبدالقادر. (1998). الأصوات اللغویه. عمان: دار صفاء للنشر والتوزیع. - عثمان، عبدالفتاح. (1993). التشبیه و الکنایه. القاهره: مکتبه الشباب. - فضل، صلاح. (2007). فی النقد الأدبی. دمشق: اتحاد الکتاب العرب. - قویمی، مهوش. (1383). آوا و القا. تهران: انتشارات هرمس. - مقیاسی، حسن. (1395). «نقد و بررسی طرحوارههای تصوری قرآن در نهجالبلاغه». پژوهشنامهنهجالبلاغه، سال 4، شماره 14: ص93- 108. - مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام امیرالمؤمنین (ع). تهران: دار الکتب الاسلامیه. - نجفی ایوکی، علی و نیلوفر زریوند. (1394). «نقد فرمالیستی خطبۀ قاصعه». فصلنامه زبان پژوهی. سال 7، شماره 15: 7-41. - وهبه، مجدی کامل. (1984). معجم المصطلحات العربی فی اللغه و الأدب. چاپ دوم. بیروت: مکتبه لبنان. - هاشمی، احمد. (1386). جواهر البلاغه فی المعانی والبیان و البدیع. قم: دار الفکر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 723 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 912 |