
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,393,882 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,176 |
منع سوءاستفاده از حق حاکمیت در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 7، دوره 5، شماره 18، شهریور 1396، صفحه 119-137 اصل مقاله (426.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2017.1987 | ||
نویسندگان | ||
نبی سبحانی* 1؛ احمد رضوانی مفرد2؛ قدرت الله نیازی2 | ||
1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه بوعلیسینا | ||
2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه بوعلیسینا | ||
چکیده | ||
در طول تاریخ بشریّت مقابله با سوءاستفاده از حق حاکمیت اساسیترین دغدغۀ آزادیخواهان جهان بوده است. در نظام حقوقی اسلام - که مبتنی بر آموزههای وحیانی و سیرة معصومان علیهمالسلام است- راهکارهای نظری و عملی برای کنترل قدرت حاکمان تبیین گردیده است. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر متن خطبهها و نامههای امام علی(ع)، به بررسی سیرۀ علمی و عملی آن حضرت در برخورد با مسئلۀ سوء استفاده از حق حاکمیت پرداخته و به این نتیجه رسیده است که در نظام حقوقی اسلام حق مطلق وجود ندارد و سوء استفاده از آن نیز ممنوع است. حضرت علی(ع) برای مقابله با سوء استفاده از دو شیوۀ پیشگیری و برخورد مقتدرانه استفاده نموده است. در شیوۀ پیشگیری، کارگزارانش را از گرایش به زندگی تجملاتی و از همنشینی با مرفّهان بیدرد بر حذر میدارند و با گماشتن ناظران مخفی، بر اعمال آنان نظارت میکنند و منحرفان و خطاکاران را به مسیر اعتدال رهنمون میسازند. رعایت حقوق همة مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان را لازم میدانند و حتی صاحبان قدرت را به رعایت حق حیوانات نیز سفارش نمودهاند. عزل، حکم به جبران خسارت و اعمال مجازات اسلامی شیوههای برخورد آن حضرت با سوء استفادهکنندگان بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
سوء استفاده؛ حق حاکمیت؛ بیتالمال؛ نهجالبلاغه | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - آشتیانى، محمدرضا و امامى، محمدجعفر. (بیتا). ترجمه گویا و شرح فشردهاى بر نهجالبلاغه. زیر نظر آیت الله مکارم شیرازى. چاپ اول. قم: انتشارات مطبوعاتى هدف. - ابنابىالحدید، عزالدین، ابو حامد. (1338). شرح نهجالبلاغة. ج 6. بی چا. مصحح: محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: کتابخانه عمومى آیة الله مرعشى نجفى. - ----------------------. (1341).شرح نهجالبلاغة. ج 18. مصحح: محمد ابوالفضل ابراهیم مکان. قم: کتابخانه عمومى آیة الله مرعشى نجفى. - ----------------------. (1375). جلوه تاریخ در شرح نهجالبلاغه ابن ابىالحدید. ج 1. مترجم: محمود مهدوى دامغانى. چاپ: دوم. تهران: نشر نی. - ارسنجانی، حسن. (1348). حاکمیت دولتها. چاپ دوم. تهران. - بیهقى کیذرى، قطبالدین محمدبنحسین. (1375). حدائق الحقائق فی شرح نهجالبلاغة. مصحح: عزیز الله عطاردی. چاپ اول. قم: بنیاد نهجالبلاغه. - جرج جرداق. (1379). امام علی(ع) صدای عدالت انسانی. ترجمه سید هادی خسروشاهی. چاپ دهم. تهران: چاپخانه سوره. - جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1368). ترمینولوژی حقوق. چاپ چهارم. تهران: کتابخانه گنج دانش. - جوان آراسته، حسین. (1388). حقوق سیاسی و اجتماعی در اسلام. چاپ ششم. قم: دفتر نشر معارف. - جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی. (1423). موسوعة الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب أهل البیت علیهم السلام. چاپ اول. قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهلبیت علیهمالسلام. - حاجیعزیزی، بیژن. (1380). «روشهای جبران خسارت در مسئولیت مدنی». مجله دانشور، دوره 9، شماره 36، 63-72. - حائرى، سید محمدکاظم. (1337). شرح نهجالبلاغة. نجف: مطبعة النعمان. - حسینی خامنهاى، سید على. (1379). العودة الی نهجالبلاغة. مترجم: سید عباس نورالدین. چاپ اول. بیروت: دار الاسلامیة. - حلیمی جلودار، حبیبالله. (1392). «آسیبهای سیاسی و اجتماعی در نهجالبلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه. دوره 1، شماره 1، 1-9. - حمیرى، عبدالله بن جعفر. (1413). قرب الإسناد. چاپ اول. قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام. - دخیل، علیمحمد على. (1364). شرح نهجالبلاغة. بیروت: دار المرتضی. - دشتی، محمد. (1391). ترجمه نهجالبلاغه. چاپ نهم. قم: نشتا. - سیوطى، جلالالدین. (1404). الدر المنثور فى تفسیر المأثور. بی چا. قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى. - شاهآبادی، ابوالفضل و جامهبزرگی، آمنه. (1392). «نظریه حکمرانی خوب از دیدگاه نهجالبلاغه». فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه. دوره 1، شماره 2، 1-17. - شوشترى، محمدتقی. (1376). بهجالصباغة فی شرح نهجالبلاغة. ج 1. چاپ اول. تهران: انتشارات امیرکبیر. - شیخ انصاری، مرتضى. (1415). مکاسب. چاپ اول. ج 3. قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى. - شیخ صدوق، محمد بن بابویه قمی. (1403). خصال. چاپ دوم. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - طالقانى، محمود. (1374). پرتوى از نهجالبلاغه. مصحح: سید محمدمهدی جعفرى. چاپ دوم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. - غروى، محمد. (1365). الأمثال و الحکم المستخرجة من نهجالبلاغة، قم: دفتر انتشارات اسلامی. - فتحی الدرینی. (1408). نظریة التعسف فی استعمال الحق فی فقه الاسلامی. چاپ اول. بیروت: موسسه الرسالة. - کاتوزیان، ناصر. (1384). مقدمه علم حقوق. بی چا. تهران: انتشارات مدرس. - ----------. (1387). الزامهای خارج از قرارداد. چاپ هشتم. تهران: دانشگاه تهران. - کمرهاى، محمدباقر. (1356). منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغة. جلد 21. مصحح: سید ابراهیم میانجى. تهران: مکتبةالاسلامیة. - مکارم شیرازى، ناصر. (1425). أنوار الفقاهة کتاب البیع. چاپ اول. قم: مدرسة امام امیر المومنین (ع). - -------------. (1375). پیام امام امیرالمؤمنین (ع): شرح تازه و جامعى بر نهجالبلاغه. ج 1. چاپ اول. تهران: دارالکتب الاسلامیة. - -------------. (1387). پیام امام امیرالمؤمنین (ع): شرح تازه و جامعى بر نهجالبلاغه. ج 9. چاپ اول. قم: انتشارات امام علی ابن ابی طالب. - -------------. (1386). پیام امام امیرالمؤمنین (ع): شرح تازه و جامعى بر نهجالبلاغه. ج 10. بی چا. قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (ع). - محدث اربلی. (1381). کشف الغمة فی معرفة الائمة. ترجمه: حسین زوارهای. چاپ اول. تبریز: ناشر بنیهاشمی. - محدث نورى، میرزا حسین. (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. چاپ اول. بیروت: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام. - معین، محمد. (1371). فرهنگ لغت فارسی. چاپ هشتم. تهران: امیرکبیر. - مفید، محمدبنمحمد. (1364). امالی. مترجم حسین استاد ولی. بیچا. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. - موحد، محمدعلی. (1381). در هوای حق و عدالت. چاپ دوم. تهران: نشر کارنامه. - محقق داماد، سید مصطفى یزدى. (1406). قواعد فقه. چاپ دوازدهم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى. - محمودى، محمدباقر. (1376). نهجالسعادة فی مستدرک نهجالبلاغة. مصحح: عزیز آلطالب. چاپ اول. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - موسوى خمینى، سید روحاللّه. (1421). کتاب البیع. چاپ اول. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره). - موسوى، عباسعلى. (1376). شرح نهجالبلاغة. چاپ اول. بیروت: دار الرسول الاکرام- دار المحجة البیضاء. - میر جهانى طباطبایى، سید حسن. (1346). مصباح البلاغة فی مشکاة الصیاغة. ج 4. بیجا: حسن میر جهانى طباطبایى (مؤلف). - میثم بن على بن میثم بحرانى. (1362). شرح نهجالبلاغة. ج 4. چاپ دوم. بیجا: دفتر نشر کتاب. - واعظی، احمد. (1383). حکومت اسلامی. چاپ سوم. قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 869 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 729 |