
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 490 |
تعداد مقالات | 5,109 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,393,941 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,178 |
شناخت، بازخوانی و مدل سازی بخشی از معماری هزاره ی سوم ق.م. ایران براساس نقش مایه های سنگ صابونی | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 12، فروردین 1396، صفحه 83-98 اصل مقاله (641.73 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nbsh.2017.8680.1384 | ||
نویسنده | ||
مرتضی حصاری* | ||
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری | ||
چکیده | ||
در هزارهی سوم ق.م. با پدیده پیشرفته شهر و شهرنشینی در شرق باستان مواجه میگردیم. شهرها با بخشهای اصلی فضاهای دیوانی، آیینی و صنعتی/ تجاری، بهعنوان یکی از شاخصههای معماری این مرحله در حوزههای فرهنگی مختلف ایران نیز شناخته شدهاند. مهمترین بخش در خصوص شناخت، معرفی و بازخوانی معماری بزرگ و یادمانی این دوره در هزارهی سوم ق.م. یافتههای فضاهای آزاد شده در کاوشهای باستانشناسی است. بخش دیگر میتواند براساس نقشمایههای ظروف سنگصابونی که از کاوشهای علمی و کنترل نشده بهدست آمدهاند، بازسازی و معرفی شوند. در این پژوهش، مهمترین هدف از بررسی اشیای سنگصابونی برمبنای نقوش حکاکی شده بر روی آنها، شناخت و بازسازی فضاهای ارگ و معماری آیینی بهعنوان شاخصهای معماری بزرگ یادمانی این دورهی زمانی است. پژوهش پیشِرو با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به برخی پرسشهایی است که عبارتند از: چه نشانههای مفهومی معماری که در زبانشناسی شناخته شدهاند، میتوان بر روی ظروف سنگصابونی یافت؛ چه نقشهای حکاکی یا نقر شده، بر روی ظروف سنگصابونی بهعنوان نشانههای آیینی و عناصر معماری بزرگ قابل شناسایی هستند؛ این نقوش با معماریهای بهدست آمده از کاوشهای این دوره تطابق دارند؟ بر این پایه، هدف این پژوهش بازسازی بخشی از معماری بزرگ ایران باستان براساس تطابق نقشمایهها با معماریهای بزرگ در هزارهی سوم ق.م. است. این پژوهش نشان میدهد، که نقوش حکاکی شده بر روی ظروف سنگصابونی میتوانند دالبر نماد، نشانهها و شاخصهای معماری به مانند چهارچوبهای در، عناصر پوشاننده، تیرکش و نشانهای آیینی طبقهبندی گردند، همانگونه که مدل بازسازی شده از معماری بازخوانی شده، نگاه هنرمندانهی آن زمان را دربارهی فضای معماری پیشرفته بهخوبی نشان میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
معماری بزرگ؛ اجزای بنا؛ نقش مایه ی سنگ صابون؛ مدل بازسازی شده؛ هزاره ی سوم ق.م | ||
مراجع | ||
- پیرنیا، محمدکریم، 1369، شیوههای معماری ایرانی، تدوین: غلامحسین معماریان، موسسهی نشر هنر اسلامی وابسته به معاونت امور فرهنگ، اجتماعی، و هنری بنیاد مستضعفان و جانبازان. - حصاری، مرتضی، 1384، «فرهنگ حوزهی جنوبشرق ایران»، در: صدیقه پیران و مرتضی حصاری، فرهنگ حاشیه هلیل رود و جیرفت، موزهی ملی ایران. صص: 17-87. - حصاری، مرتضی، 1391، «سبک معماری دورهی آغازتاریخی جنوبغرب ایران و بینالنهرین براساس نقوش مهر و اثرمهر»، مزدکنامه، شماره 4 (یادبود چهارمین سال درگذشت مهندس مزدک کیانفر)، صص: 124-137. - حصاری، مرتضی، 1392، شکلگیری و توسعه آغازنگارش در ایران (از پیشنگارش تا آغازایلامی)، سمت. - فلاحت، محمد صادق و شهیدی، صمد، 1389، «تحولات مفهوم طبیعت و نقش آن در شکلگیری فضای معماری»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شمارهی 42، صص: 37-45. - مجیدزاده، یوسف، 1382، جیرفت کهنترین تمدن شرق، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سازمان میراثفرهنگی کشور. - مجیدزاده، یوسف، 1387، «پروژه باستانشناختی حوزهی هلیل: کشفی افسانهای»، مجموعه مقالات نخستین همایش جیرفت، تمدن حوزهی هلیل: جیرفت، تهران، صص: 29-52. - نصر، سید حسن، 1345، نظر متفکران اسلامی دربارهی طبیعت، دهخدا، تهران.
- Amiet, P., 1972, “Glyptique Susienne”، MDP XLIII .2 vols, Paris. - Amiet. P 1980, "La Glyptique Mesopotamienne Archaique", CNRS, Paris. - Aruz, J., 2003, “Intercultural Style”, Carved Chlorite Objects. In Joan Aruz and Ronald Wallenfels (eds), Art of the first Cities. The Third Millennium B.C. from the Mediterranean to the Indus. New York. 325-346. - Beale, T. W., 1973, “Early trade in highland Iran: a view from a source area”. World Archaeology, Vol 5,(2), 133-148. - Benoit, A., 2004, “Ein zylindrisches Doppelgefäss mit Korbgeflecht- und Hausdekor”. in T. Stöllner, T, Slotta, R, Vatandoust, A(eds), Persiens Antike Pracht Band 1, Bochum. 290-291. - David, H., 1996, “Styles and evolution: Soft stone vessels during the Bronze Age in the Oman Peninsula”, Procceding of the Seminar for Arabian Studies 26, 31-46. - Delougaz, P., 1960, “Architectural Representations on Steatite Vases”, Iraq 22, 90-95. - Hakemi, A.,1997, Shahadad. Archaeological Excavations of a Bronze Age Center in Iran. Translated and edithed, S.M.S. Sajjadi. Rome. - Hansen, D. P., 1975, “Frühsumerische und frühdynastische Flachbildkunst”, Der Alte Orient, Propyläen Kunstgeschichte, 18 Band, 179-181. - Heinrich, E., 1982, Die Temple und Heiligtümer im alten Mesopotamien: Typologie, Morphologieund Geschichte, Denkmäler antiker Architektur, Band 1 Berlin. - Heinrich, E. 1957, Bauwerke in der altsumerischen Bildkunst. Schriften der Max Freiheer von Oppenheim-Stiftunf, Heft 2, Wiesbaden - Hessari, M., 2013, “Focus Kerman. Neue archäologische Fund aus Südostiran und Ihre Bedeutung für Kunst und Kultur der 3 Jth.v.Chr. Erste Band der archäologische Reihe der Art Universität Isfehan”. Hamburg. - Hirth, K., 1996 “Political economy and archaeology: Perspectives on exchange and production”. Journal of Archaeological Research4, 203-239 - Kantor. H. J., & Delugaz, P. P., 1996, Choga Mich: The First five Seasons of excavations.1961-1971. Alizadeh, A (ed). OIP 101, Chicago. - Lamberg-Karlovsky, C.C., 1972, “Tepe Yahya 1971: Mesopotamia and the Indo-Iranian Borderlands”. Iran Vol.10, 89-100. - Lamberg-Karlovsky, C.C., 1988, “The Intercultural Style Carved Vessels”, Iranica Antiqua 23, 45-73. - Madjidzadeh, Y., 2008, “Excavations at Konar Sandal in the Region of Jiroft in the Halil Basin: First Perliminary Report(2002-2008)”, Iran, 69-103. - Masson, V. M., & Sarianidi, V. I,, 1972, Central Asia. Turkmenia before the Achaemenids, London. -Masson, V. M., 1981, “Urban Centers of Early Class Society”, in: P.L. Kohl (ed.), The Bronze Age Civilization of Central Asia, Recent Soviet Discoveries (New York) 135–148. - Miroschedji De. P., 1973, “Vases et objets en stéatie susiense du Musée Louvre”, DAFI 3, 9-79 - Nayeem, M., 1992, Bahrain. Hyderabad, India. - Nissen, H. J., 1987, Übersicht über die Hauptzeicherformen der Archaischen Texte aus Uruk, in Green and Nissen (eds): Zeichenliste der Archaischen Texte aus Uruk, Berlin. - Shaffer, J. G., 1978, “The later Prehistoric Periods”, F. R. Allchin and N. Hammond (eds), The Archaeology of Afghanistan from earliest times to the Timurid Period. Academic Press, London, 71-186. - Tallquist, K., 1938, Akkadische Götterepitheta, Studia Orientalia VII, Helsingfors. - Vallat, F., 2003, “Ľorigine Orientale de la Ziggurat”, Dossiers ď Archeologie, no 287, 92-95. - Winkelmann, S., 1997, “Gedanken zur Herkunft und Verbreitung iranischer und mittelasiatischer Gewicht”, MDOG 129, 187-224. - Zarins, J., 1978, “Typological Studies in Saudi Arabian Archaeology: Steatite Vessels in the Riyadh Museum”, Atlal 2, 65-93 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,199 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,910 |