
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,290,919 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,371 |
دستوری شدگی تکواژ «- ات» در ساخت ماضی مطلق متعدی | ||
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی | ||
مقاله 7، دوره 7، شماره 13، خرداد 1396، صفحه 99-126 اصل مقاله (1.69 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjhll.2017.8355.1480 | ||
نویسنده | ||
لاله مولائی* | ||
کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبائی | ||
چکیده | ||
یکی از شش تکواژگونۀ صورت سوم شخصِ مفرد «است»، «- ات» می باشد که در گفتار محاوره به عنوان فعل کمکی در ساخت ماضی نقلی متعدی غیرمرکب قبل از ضمیر پی بستی مفعولی ظاهرمی شود؛ برای مثال، «آورˈدتش». این تکواژ نه تنها در این بافت خاص تجلی مییابد، بلکه به نظر میرسد که در اثر بسامد وقوع بالا با گذر زمان در گفتار محاوره (گونۀ گفتاری رایج در تهران) در جایگاه قبل از ضمیر پی بستی مفعولی در ساخت ماضی مطلق متعدی غیرمرکب نیز به کار می رود که در این کاربرد جایگاه تکیه متمایز از ساخت ماضی نقلی است؛ برای نمونه، «آˈوردتش». در واقع، هدف نگارنده تحلیل و تبیین نحوۀ تکوین کاربرد این تکواژ در ساخت ماضی مطلق متعدی (صورت سوم شخصِ مفرد) از دیدگاه دستوری شدگی است. | ||
کلیدواژهها | ||
دستوری شدگی؛ نمود؛ گواه نمائی؛ استعاره؛ قیاس | ||
موضوعات | ||
پژوهش های توصیفی زبان شناسی | ||
مراجع | ||
- ابوالقاسمی، محسن (1392الف)، تاریخ زبان فارسی، تهران: سمت، چاپ دوازدهم. - ابوالقاسمی، محسن (1392ب)، دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت، چاپ دهم. - جهانپناه تهرانی، سیمیندخت (1363)، فعلهای لحظهای و تداومی در زبان فارسی امروز، مجله زبانشناسی، ش 1: 82. - راسخمهند، محمد (1383)، پیبستهای ضمیری در زبان فارسی، مجله پژوهش علوم انسانی، ویژه زبان و ادب (2)، س 5، ش 11 و 12: 37-39. - راسخمهند، محمد (1384)، نشانه مطابقه مفعولی در فارسی، در مجموعه مقالات نخستین همایش انجمن زبانشناسان ایران، تهران: انجمن زبانشناسی ایران، 281. - راسخمهند، محمد (1389)، واژهبستهای فارسی در کنار فعل، پژوهشهای زبانشناسی، ش 2: 79-83. - رضائی، والی (1393)، گواهنمائی در زبان فارسی امروز، پژوهشهای زبانی، س 5، ش 1: 21-40. - شریعت، محمدجواد (1384)، دستور زبان فارسی، تهران: اساطیر، چاپ هشتم. - شقاقی، ویدا (1376)، واژهبست چیست؟ آیا در زبان فارسی چنین مفهومی کاربرد دارد؟، در مجموعه مقالات سومین همایش زبانشناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگاه مطالعات علوم انسانی، 141-157. - شقاقی، ویدا (1392)، واژهبست جایگاه دوم در فارسی، در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی بررسی واژهبست در زبانهای ایرانی، تهران: نشر نویسه پارسی. - کلباسی، ایران (1367)، ارگتیو در زبانها و گویشهای ایرانی، مجله زبانشناسی، سال 5، ش 2: 86. - کلباسی، ایران (1371)، ساخت اشتقاقی واژه در زبان فارسی امروز، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه). - لازار، ژیلبر (1384)، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمه مهستی بحرینی (توضیحات و حواشی: هرمز میلانیان)، تهران: هرمس با همکاری مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها، چاپ اول. - فرشیدورد، خسرو (1384)، دستور مفصل امروز، تهران: سخن، چاپ دوم. - ماهوتیان، شهرزاد (1390)، دستور زبان فارسی از دیدگاه ردهشناسی، ترجمه مهدی سمائی، تهران: نشر مرکز، چاپ ششم. - مشکوۀ الدینی، مهدی (1374)، ساخت آوائی زبان، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. - مفیدی، روحالله (1390)، بودن و داشتن: دو فعل ایستای فارسی، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 7: 58-89. - ناتل خانلری، پرویز (1365)، تاریخ زبان فارسی، ج 2، تهران: فردوس. - نغزگوی کهن، مهرداد (1387 الف)، دستوریشدگی و دستوریزدائی، فرایندهائی مستقل و موازی، زبان و زبانشناسی، مجله انجمن زبانشناسی ایران، ش 8: 1-13. - نغزگوی کهن، مهرداد، (1387ب)، بررسی فرایند دستوریشدگی در فارسی جدید، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 4: 3-24. - نغزگوی کهن، مهرداد (1389الف)، از واژهبست تا وند تصریفی، بررسی تحول تاریخی بعضی واژهبستهای فارسی جدید، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 6: 77-95. - نغزگوی کهن، مهرداد (1389ب)، چگونگی شناسائی موارد دستوریشدگی، مجله پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش 2: 149-165. - نغزگوی کهن، مهرداد (1391)، همکردشدگی، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 8: 227-244. - نغزگویکهن، مهرداد و داوری (1391)، شبهوندشدگی، نشریه پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، س 1، ش 1: 65-85. - Fuss, E. (2005), The Rise of Agreement, a formal approach to the syntax and grammaticalization of verbal inflectio, Amesterdam & Philadelphia: Jhon Benjamins Publication Company.
- Givon, T. (1971), Historical syntax and synchronic morphology: an archaeologist’s field trip, Chicago Linguistic Society, 7: 394-415.
- Givon, T. (1975), Serial verbs and syntactic change, Niger-Congo, in C. Li (ed.), Word order and word order change, Austin, University of Texas Press, 47-122.
- Halliday, M. A. K. (1985/1994), An introduction to functional grammar, London: Arnold,
- Heine, B., Claudi, U. & Hünnemeyer, F. (1991), Grammaticalization: a conceptual framework, Chicago: University of Chicago Press.
- Hopper, P. (1991), on some principles of grammaticalization, In: E. C. Traugott & B. Heine (Eds.), Approaches to grammaticalization, Vol. I, Amesterdam/Philadelphia: John Benjamins, 17-35.
- Hopper, P. J. & E. C. Traugott, (2003), Grammaticalization, 2nd ed., Cambridge: Cambridge University Press.
- Meillet, A. (1912), L’évolution des forms grammaticales, Scientia. (Rivista di Scienza) 12, no. 26, 6. (Reprinted 1951. In Linguistique générale et linguistique, 130-148, Paris: C. Klingensieck.)
- Von der Gabelentz, G. (1991), Die Sprachwissenschaft. Ibre Aufgaben, Methoden und bisherigen Ergebnisse (2nd edn.), Leipzig: Tauchnitz.
- Von Humboldt, W. (1822/1994), Über das Entstehen der grammatischen Formen und ihern Einfluβ auf die Ideenentwicklung, Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Reprint, Humboldt: Wilhelm von, Über die Sprache, Tübingen and basel: Francke Verlag, 52-81.
- Wischer, I. (2006), Grammaticalization, In Encyclopedia of language and Linguistics, ed., Keith Brown, 2nd ed., Elsevier: 129-136.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 867 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 990 |