آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,290,965 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,393 |
دلالت‌های نظری و عملی انگاره جاهلیت مدرن در گفتمان انقلاب اسلامی | ||
| پژوهشنامه انقلاب اسلامی | ||
| مقاله 5، دوره 7، شماره 22، اردیبهشت 1396، صفحه 79-98 اصل مقاله (1002.04 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/rjir.2017.12528.2013 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی نادری* | ||
| استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شاهد | ||
| چکیده | ||
| از جمله پرابلماتیک اصلی متفکران مسلمان ایرانی و غیر ایرانی، شناخت غرب و مبانی تمدنی آن است. انگاره «جاهلیت مدرن»، تعبیر و اصطلاحی است که برای نقد ِ مبانیِ معرفتی و منطقِ رفتاریِ تمدن غرب در گفتمان فکری انقلاب اسلامی بکار گرفته شده است. این مقاله با رویکرد کیفی و روش تحلیل اسنادی، درصدد پاسخ به این سوال است: «دلالت‌های نظری و عملی کاربست انگاره جاهلیت در گفتمان انقلاب اسلامی چیست؟». یافته‌های پژوهش بر ملاحظاتی چند تاکید دارد: اول، جاهلیت تعبیری اسلامی است که در قرآن کریم و سیره معصومین علیهم السلام برای نشان‌دادن قباحت و بطلان هرگونه باور، اخلاق و رفتار غیر اسلامی و ضد اسلامی بکار گرفته شده است. دوم، اطلاق جاهلیت مدرن بر معرفت و منطق رفتاری غرب از جانب گفتمان فکری انقلاب اسلامی دلالت‌هایی دارد: الف. از منظر ِ نظام معنایی، جاهلیت مفهومی کلی است و مصادیق و مراتب فراوانی دارد. تفاوت جاهلیت مدرن با جاهلیت کهن ـ جاهلیت صدر اسلام ـ در شکل ظاهری و نه محتوا است. از اینرو، جاهلیت به معنای «حاکمیت شهوت و غضب» بر محیط زندگانی انسان و در مقابلِ «حاکمیت عقل هدایت شده الهی» بر محیط زندگانی انسان است. ب. ابتذال اخلافی، نسبیت‌گرایی معرفتی، تکلیف‌گریزی(انسان‌محوری) و ناسیونالیسم(عصبیت) از نشانه‌های اطلاق جاهلیت مدرن است. ج. جاهلیت مدرن با شاکله، ابزار و تدابیر جدید و با به خدمت گرفتن ابزارهای علمی و تبلیغاتی پیشرفته نسبت به جاهلیت کهن، مجهز‌تر است. لازمه فائق آمدن بر جاهلیت مدرن دو راهکار سلبی(مقاومت اسلامی) و ایجابی(تلاش برای تحقق حیات طیبه اسلامی) می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسلام؛ انقلاب اسلامی؛ جاهلیت مدرن؛ سیاست | ||
| مراجع | ||
|
- نهج البلاغه، گردآوری سید رضی، قم: مؤسسه نهج البلاغه. - امانی، محمد علی (1392)، سنن جاهلی عرب و روش برخورد قرآن کریم، تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام. - ایزوتسو، توشیهیکو (1378)، مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: فرزان. - باغستانی، اسماعیل (1393)، مدخل «جاهلیت»، در: دانشنامه جهان اسلام، ج9. - برزگر، ابراهیم (1390)، استعاره صراط در اندیشه سیاسی سید قطب، تهران: دانشگاه امام صادق (ع). - جوادی آملی، عبد الله ( 1388)، تسنیم، (مجموعه تفسیر منتشر شده)، قم: اسراء - جوادی آملی، عبد الله (1381)، نسبت دین و دنیا، محقق علیرضا روغنی، قم: اسراء - خسروی، غلامرضا (1390)، «مودودی»، در اندیشه سیاسی متفکران معاصر، به اهتمام علی اکبر علیخانی، جلد چهاردهم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. - خمینی، روح الله (1369)، وصیت نامه سیاسی- الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - خمینی، روح الله (1371)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثارامام. - خمینی، روح الله (1375)، تفسیر سوره حمد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثارامام. - خمینی، روح الله (1387)، صحیفه امام، 22جلد. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام. - سوزنگر، سیروس (1390)، «سید قطب»، در اندیشه سیاسی متفکران معاصر، به اهتمام علی اکبر علیخانی، جلد چهاردهم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. - شعبانپور، محمد؛ بشارتی، زهرا (1392)، «راهکارهای اخلاقی مقابله با مؤلّفه‌های جاهلیّت در جوامع مُدرن (با تکیه بر قرآن و دعای مکارم‌الأخلاق)»، پژوهشنامه معارف قرآنی، دوره 4، شماره15 . - شعبانپور، محمد؛ بشارتی، زهرا (1394)، «مؤلفه‌های قرآنی فرهنگ جاهلیت و مصادیق آن در جوامع مدرن»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال ششم، شماره 19. - طباطبایى، سید محمد حسین (1417)، تفسیر المیزان، ترجمه موسوى همدانى سید محمد باقر، 20 جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه. - طبرسى، احمد بن على (1403)، الاحتجاج، نشر مرتضوی. - فارابی، ابونصر (1389)، احصاء العلوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - قرائتی، محسن (1375)، تفسیر نور، ج3، تهران: مؤسسه در راه حق. - قطب، محمد (1360)، جاهلیت قرن بیستم، ترجمه صدر الدین بلاغی، تهران: امیر کبیر. - کلینى، ابو جعفر (1407)، الکافی، مصحح على اکبر غفارى، تهران: دارالکتب الاسلامیة. - محدثی، جواد (1394)، بر کرانه شرح چهل حدیث امام خمینی(ره)، تهران: عروج. - مصباح یزدی، محمد تقی (1387)، کاوش‌ها و چالش‌ها، تحقیق و نگارش محمد‌مهدی نادری‌قمی، ابراهیم حسینی، قم: م‍وس‍س‍ه آم‍وزش‍ی و پژوهشی امام خمینی (ق‍دس س‍ره). - مصباح یزدی، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی (1380)، ن‍ظری‍ه سیاسی اسلام، جلد اول، قم: مؤسسه آم‍وزش‍ی و پژوهشی امام خمینی (ق‍دس س‍ره). - مصباح، محمد تقی (1383)، «بیانات حضرت آیت الله محمد تقی مصباح یزدی در جمع ناظران شورای نگهبان 16/11/1383»، موجود در سایت: http://www.mesbahyazdi.ir/node/324
- مطهری، مرتضی (1362)، خدمات متقابل اسلام و ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی. - مطهری، مرتضی (1365)، مسئله حجاب، تهران: صدرا. - مطهری، مرتضی (1367)، حماسه حسینی، جلد دوم، تهران: صدرا. - مطهری، مرتضی (1368)، نهضت‌های اسلامی در صد سال اخیر، تهران: صدرا. - مطهری، مرتضی (1369)، اسلام و مقتضیات زمان، جلد 1، تهران: صدرا. - مطهری، مرتضی (1394)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران : صدرا. - مکارم شیرازی، ناصر (1380)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - مودودی، سید ابوالاعلاء (1333)، اسلام و جاهلیت، تهران: فردوسی. - نصیرالدین طوسی، محمد (1373)، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینویی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی. - النعمانی، ابراهیم (1399)، الغیبه، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: مکتبه الصدوق. - پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مصباح یزدی، موجود در: http://www.mesbahyazdi.ir/node/1635
- مجموعه بیانات مقام معظم رهبری موجود در سایت http://farsi.khamenei.ir
- Taylor, Charles (2007), A Secular Age, Harvard University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,020 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,194 |
||