
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 486 |
تعداد مقالات | 5,053 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,304,410 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,143,468 |
تحلیل گفتمان ادبی خطبه جهاد | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 3، دوره 4، شماره 16، اسفند 1395، صفحه 33-54 اصل مقاله (589.83 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2017.1758 | ||
نویسندگان | ||
سعیده محمودی1؛ حسین چراغی وش* 2؛ سید محمود میرزایی الحسینی3 | ||
1کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه لرستان | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان | ||
چکیده | ||
گفتمان (discourse) بهطورکلی به بافت زبان در مراحل بالاتر از جمله اطلاق میشود. تحلیل گفتمان، یکی از ابزارهای تحلیل متون ادبی است که ارتباط بین ساختارهای گفتمانمدار و دیدگاههای اجتماعی حاکم بر تولید گفتمان را بررسی میکند، تحلیل گفتمان ادبی به عنوان یکی از فروع تحلیل گفتمان به بررسی و نقد متون ادبی از جنبه ساختارهای زبانی و بافت متنی و هماهنگی آنها با بافت موقعیتی میپردازد. نهجالبلاغه به عنوان مجموعه سخنانی فروتر از قرآن کریم و فراتر از کلام بشری همواره مورد تحلیل پژوهشگران قرار گرفته است؛ اما یکی از ویژگیهای شایان توجه درباره نهجالبلاغه ویژگی گفتمان ادبی است که به نظر میرسد کمتر مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است، در حالیکه بخشی از زیباییهای کلام امام(ع)، به ارتباط و هماهنگی بین ابزارهای ادبی درون متنی و بافت موقعیتی آنها مربوط است. این پژوهش در پی آن است که با روش توصیفی- تحلیلی و از منظر تحلیل گفتمان ادبی به بررسی یکی از خطبههای مشهور نهجالبلاغه به نام خطبة جهاد بپردازد و کوشیده گفتمان ادبی این خطبه را بر اساس تناسب و انسجام بین بافت متن در ساختارهای مختلف و بافت موقعیتی آن تحلیل و تبیین نماید. برآیند پژوهش نشان میدهد که ساختارهای خطبه اعم از ساختار بیرونی که شامل سطح آوایی، سطح نحوی و سطح دلالی میباشد و ساختار درونی که شامل محتوا و عواطف گفتمان است، متناسب و منسجم با بافت موقعیتی آن یعنی کوتاهی و غفلت مخاطب در امر جهاد، در پی برانگیختن احساسات مخاطب و بیدار کردن او از خواب غفلت میباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل گفتمان؛ گفتمان ادبی؛ امام علی(ع)؛ خطبة جهاد | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - ابناثیر، ضیاءالدین. (بیتا).المثل السائر فی الادب الکاتب و الشاعر. به تعلیق: احمد الحوفی و بدوی طبانة، مصر: دار النهضة مصر للطبع و النشر. - ابنمنظور، محمد بن مکرم. (1414). لسان العرب. الطبعة الثالثة. بیروت: دارالصادر. - ابنمیثم، علی بن میثم بحرانی. (1362). شرح نهج البلاغة. بیجا: دفتر نشر الکتاب. - احمد بدوی، احمد. (2005). من بلاغة القرآن. قاهرة: نهضة مصر. - انیس، ابراهیم. (1952). موسیقی الشعر. الطبعة الثانیة. مصر: مکتبة الانجلوا المصریة. - بلوحی، محمد. (2004). آلیات الخطاب النقدی العربی الحدیث فی مقاربة الشعر الجاهلی بحث فی تجلیات القراءات السیاقیة. دمشق: اتحاد الکتاب العرب. - الجرجانی، عبدالقاهر. (2003). دلائل الاعجاز. بیروت:المکتبة العصریة. - رود معجنی، محمود. (1391). سبکشناسی (نظریهها و رویکردها و روشها). چاپ اول. تهران: انتشارات سخن. - زارع، آفرین و طاهره طوبایی. (1390). «تحلیل خطاب الغدیر علی منهج تحلیل الخطاب الادبی». فصیلة النقد و الادب المقارن. العدد 4، 102-75. - الزرکشی، بدرالدین محمدبنعبدالله. (1984). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم. الطبعة الثالثة. القاهرة: مکتبة دار التراث. - شعیری، حمیدرضا. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمان. چاپ دوم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها (سمت). - الشهری، عبدالهادی بن ظافر. (2004). استراتیجیات الخطاب مقاربة لغویة تداولیة. الطبعة الاولی. بیروت: دار الکتاب الجدیدة المتحدة. - معین رفیق، احمد صالح. (2003). دراسة اسلوبیة فی سورة مریم. رسالة الماجستیر. جامعة النجاح الوطنیة، نابلس، فلسطین. - مروان محمد، سعید عمران. (2006). دراسة اسلوبیة فی سورة الکهف، رسالة الماجستیر. جامعة النجاح الوطنیة. نابلس. فلسطین. - غروی، محمد. (1365). الامثال و الحکم المستخرجة من نهج البلاغة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. - فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه: فاطمه شایسته پیران و همکاران. چاپ سوم. تهران: وزارت فرهنگ و اسلامی. - فضل، صلاح. (1992). بلاغة الخطاب و علم النص. الکویت: عالم المعرفة. - مختار عمر، احمد. (1998). علم الدلالة. الطبعة الخامسة. القاهرة: عالم الکتب. - مکارم شیرازی، ناصر (1375). پیام امام شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغة. تهران: دارالکتب الاسلامیة. - الموسوی، محسن باقر. (2002). المدخل الی علوم نهجالبلاغة. الطبعة الاولی. بیروت: دارالعلوم. - میلز، سارا. (1388). گفتمان. ترجمه: فتاح محمدی. چاپ دوم. زنجان: هزاره سوم. - الهاشمی، احمد. (1383). جواهرالبلاغه. الطبعة الاولی. بیجا: انتشارات اسماعیلیان. - یارمحمدی، لطفالله. (1383). گفتمانشناسی رایج و انتقادی. چاپ اول، تهران: هرمس. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,504 |