
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,033 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,407 |
تغییرات مکانی و زمانی شاخصهای کیفی آبخوان دشت دهلران، استان ایلام، براساس سازندهای سنگهای رسوبی | ||
دوفصلنامه رسوب شناسی کاربردی | ||
مقاله 9، دوره 4، شماره 7، خرداد 1395، صفحه 64-82 اصل مقاله (1.76 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/psj.2016.1622 | ||
نویسندگان | ||
حسین شهبازی* 1؛ عبدالله طاهری تیزرو2؛ زهره افسرده1 | ||
1گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بوعلیسینا، همدان | ||
2گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان | ||
چکیده | ||
آب زیرزمینی اهمیت بالایی برای تامین آب شیرین در جهان دارد. در این مطالعه، شاخصهای کیفی آب زیرزمینی دشت دهلران شامل: کاتیونها، آنیونها، هدایتالکتریکی (EC)، غلظت کل مواد جامد محلول (TDS)، سختی کل (TH)، نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم (%Na) وpH در یک دوره آماری پنج ساله (1392-1388) در 10 حلقه چاه اکتشافی سازمان آب منطقهای استان ایلام در تعداد 100 نمونه بررسی شده است. غلظت کاتیونها به ترتیب به صورت Ca2+> Na+> Mg2+> K+ و غـلظت آنیـونها به ترتیب به صـورت Cl-> SO4-2> HCO3-میباشد. در دوره پنج ساله کمترین و بیشترین مقدار شاخصهای کیفی آب زیرزمـینی دشت به این صـورت میباشد: میکروموهس بر سانتیمتر 7811-946EC=، میلیگرم بر لیتر 5233-614TDS=، میـلیگـرم بر لیتر3020-246TH=، 64/11-19/1SAR=، میلیگرم بر لیتر 02/65-38/7Na%= و 95/7-89/6pH= . نتایج نشان میدهد آب زیرزمینی دشت دهلران از لحاظ شاخصهای کیفی: هدایتالکتریکی (EC)، غلظت کل مواد جامد محلول (TDS) و سختی کل (TH) برای آشامیدن و کشاورزی مناسب نمیباشد، ولی از لحاظ نسبت جذب سدیم (SAR) و pHمشکل ندارد و براساس استانداردهای ویلکاکس و شولر برای آشامیدن و کشاورزی قابل استفاده است. نتایج نشان میدهد که مقدار SAR ضریب همبستگی بالایی (69/0) با یون سدیم دارد و این همبستگی نشان دهنده جانشینی یون سدیم به جای یونهای کلسیم و منیزیم در خاکهای کلوئیدی میباشد. سازندهای سنگهای رسوبی منطقه در کیفیت آب زیرزمینی دشت دهلران نقش اصلی را دارند. سنگهای تبخیری و گچی (سازند گچساران) و کربناتی (سازند آسماری) سبب کاهش کیفیت آب شده است. همبستگیبین HCO3- با Mg2+ (45/.) و باCa2+ (16/0) نشان میدهد که احتمالا سازند آسماری منطقه در تامین Mg2+ آب زیرزمینی دشت دهلراننسبت به Ca2+ نقش بیشتری داشته است. میتوان اظهار داشت منشاء کاتیونهای اصلی (Ca2+، Na+) و آنیونهای اصلی (Cl-، SO42-) آب زیرزمینی دشت دهلران، سازند تبخیری گچساران میباشد و منشاء آنیون و کاتیون با فراوانی نسبی پایینتر (HCO3-و Mg2+) سازند آسماری است. منشاء بخشی از کاتیونMg+2میتواند واحدهای شیلی و مارنی سازندهای پابده و گورپی باشد. سنگهای آواری (= سازند بختیاری) نقش موثر در کاهش کیفیت آب زیرزمینی دشت دهلران نداشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
کیفیت آب زیرزمینی؛ کاتیون؛ آنیون؛ سازندهای سنگهای رسوبی؛ دهلران | ||
مراجع | ||
[1] احمدیزاده فینی، ا.، رازمند، ن.، و زمانی ا (1393) بررسی میزان غلظت عناصر سنگین (کادمیوم، سرب، روی) در منابع تأمین آب آشامیدنی در روستاهای شهرستان بندرعباس. مجله پزشکی هرمزگان، جلد 18، شماره 3، 245-239. [2] بانژاد، ح.، و محب زاده، ح (1390) ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت رزن-قهاوند برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی با استفاده از GIS. فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، جلد 12، شماره 38، 110-99. [3] بینایی مطلق، پ (1389) دستورالعـمل و روشهای اندازهگیری عوامل فیزیکوشیمیایی و مواد شیمیایی معدنی سمی در آب آشامیدنی، معاونت بهداشت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ایران. 74 ص. [4] جهانشاهی، ا.، روحیمقدم، ع.، دهواری، ع (1393) ارزیابی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از GIS و زمین آمار (مطالعه موردی: آبخوان دشت بابک). نشریه دانش آب و خاک، جلد 24، شماره 2، 197-183. [5] خاندوزی، ف.، پری زنگنه، ع. ح.، زمانی، ع.، دادبان شهامت، ی (1394) بررسی کیفیت ژئوشیمیایی و بهداشتی آب زیززمینی شهرستان رامیان استان گلستان. مجله تحقیقات سلامت در جامعه، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 1، شماره 3، 52-41. [6] خدائی، ک.، شهسواری، ع. ا.، اعتباری، ب (1385) ارزیابی آسیب پذیری آبخوان دشت جوین به روشهای DRASTIC و GODS.نشریه زمینشناسیایران، جلد 2، شماره 4، 87-73. [7] سکوتی اسکوئی، ر (1391) تغییرات زمانی و مکانی شوری آب زیرزمینی دشت ارومیه. نشریه حفاظت منابع آب و خاک، جلد 1، شماره 4، 24-19. [8] شرکت سهامی آب منطقهای ایلام (1388) گزارش مطالعات نیمه تفصیلی آب زیرزمینی دشت دهلران. [9] علیزاده، ا (1383) رابطه آب و خاک و گیاه. انتشارات دانشگاه امام رضا ( مشهد).472 ص. [10] قبادی، م. ح (1389) آبهای زیرزمینی. انتشارات دانشگاه بوعلیسینا ( همدان). 326 ص. [11] محمدی، م.، محمد قلعه نی م.، ابراهیمی، ک (1390) تغییرات زمانی و مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت قزوین. مجلهپژوهشآبایران. جلد 5، شماره 8، 52-41. [12] مقدم، ع.، قلعهبان، ت.، اسماعیلی، ک (1392) بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی پارامترهای کیفی آب دشت مشهد با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. مجله پژوهشهای حفاظت آب و خاک، جلد 20، شماره 3، 225-211. [13] مقیمی، ه (1384) هیدروژئوشیمی. انتشارات دانشگاه پیام نور تهران، 213ص. [14] مقیمی، ه (1393) ارزیابی و تعیین منشأ عناصر منابع آب زیرزمینی با استفاده از نسبتهای یونی، مطالعه موردی: دشت قائم شهر-جویبار (شمالشرق ایران). فصلنامه بینالمللی پژوهشی تحلیلی منابع آب و توسعه، جلد 2، شماره 2، 19-1. [15] وثوقی، م (1393) رخنمونهای سطحی سازندهای حفاری شده در میدان نفتی آذر در تاقدیسهای همجوار (اناران و کبیرکوه). نشریه الکترونیک واحد منابع انسانی، شرکت مهندسی و توسعه سروک آذر، سال دوم، شماره 6، 22-18. [16] Ahmadi, Sh., Sedghamiz, A (2007) Geostatistical analysis of spatial and temporal variations of groundwater level. Environ Monit Assess, 129(1-3), 277–294.
[17] Ayers, R. S., Westcott, D.W (1985) Water Quality for Agriculture. F.A.O Irrigation and Drainage Paper No. 29 F.A.O Rome.
[18] Fetouani, S., Sbaa, M., Vanclooster, M. and Bendra, B (2008) Assessing groun dwater quality in the irrigated plain of Triffa (north-east Morocco). Journal of Agricultural Water Management, 95(2), 133-142.
[19] George, Y. Lu. And David W. Wong (2008) An adaptive inverse-distance weighting spatial interpolation technique. Computers & Geosciences, (3499), 1044– 1055.
[20] Ketata, M., Hamzaoui, F., Gueddari, M., Bouhlila, R. and Ribeiro, L (2011) Hydrochemical and statistical study of ground water in Gabes-South deep aquifer (South-eastern Tunisis), Physics and Chemistry of the Earth part A/B/C (doi: 10.1016/j.pce.2010.02.006) 36: 1-196.
[21] Kathy, P (2005) Water Recreation and Disease plausibility of Associated Infections: Acute Effects, Sequelae and Mortality, World Health Organization (WHO), London, UK.
[22] Kresic, N (2009) Groun dwater Resources: Sustainability, Management, and Restoration. USA: McGraw-Hill companies, Inc.
[23] Kozlowski, M., Komisarek, J (2016) Identification of the hydrogeochemical processes in groundwater of gleysols and retisols toposequence of the Opalenice plain. Journal of Ecological Engineering, 17(2), 113–120.
[24] Nadiri, A. A., Moghaddam, A. A., Tsai, F., and Fijani, E (2013) Hydrogeochemical analysis for Tasuj plain aquifer, Iran. J. Earth Syst. Sci.122. 4, 1091-1105.
[25] Piper, A. M (1994) A graphical procedure in the geochemical interpretation of water analyses; Am. Geophys. 25, 914–923.
[26] Richards, L. A (1954) Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. U.S. Department of Agriculture, Agriculture Handbook 60.
[27] Richter, B.C. and Kreitler, C.W (1993) Geochemical Techniques for Identifying Source of Ground-Water Salinization. USA: C. K. Smoley.
[28] Selvam, S., Manimaran, G. and Sivasubramanian, P (2014) GIS-based Evaluation of Water Quality Index of groundwater resources around Tuticorin coastal city, south India. Environ Earth Sci, 71, 2847–2867
[29] Standard Method for the Examination of Water and Wastewater 20th Edition (1999) American public Health Associzted, American Water Works Association, Water Environment Federation. 2462 PP.
[30] Schoeller H (1965) Hydrodynamicue lans lekarst. Actes du Colloque de Dubrovnik, IAHS/ UNESCO, Paris, 2–20.
[31] Shoeller, H (1967) Qualitative evaluation of groundwater resources, Methods and techniques of groundwater investigation and development. Water Research. 33, 44-52.
[32] Wang, Y. and Jiao, J. J (2012) Origin of ground water salinity and hydro geochemical processes in the confined quaternary aquifer of the Pearl River delta, China. J Hydrol 438-439:112-124. doi:10.1016/j.jhydrol.2012.
[33] Vziri-Moghaddam, H., Seyrafian, A., Taheri, A., and Motiei, H (2010) Oligocene-Miocene ramp system (Asmari Formation) in the NW of Zagros Basin, Iran: Microfacies, paleoenvironment and depositional sequence: Revisita Mexicana de Ciencia Geologicals, 27, 56-71.
[34] WHO (2008) Guidelines for Drinking- water quality, Third ed., incorporating the first and second addenda, Volume1: Recommendations, Geneva. 668p.
[35] Wilcox, L.W (1995) Classification and use of irrigation water. U. S. Department, Agri. Circular, 969 pp.
[36] Yadav, I. Ch., Devi, N. L. and Singh, S (2015) Spatial and temporal variation in arsenic in the groundwater of upstream of Ganges River Basin, Nepal. Environ Earth Sci, 73, 1265–1279. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,194 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,361 |