آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 486 |
| تعداد مقالات | 5,053 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,304,406 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,143,461 |
نقد و بررسی تفسیر شارحان نهج‌البلاغه از عبارت "هَیْهَاتَ عِلْمٌ مَخْزُونٌ" خطبه 149 | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 7، دوره 4، شماره 13، خرداد 1395، صفحه 121-138 اصل مقاله (780.76 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2016.1474 | ||
| نویسنده | ||
| سید حسین سید موسوی* | ||
| استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| علم امام نسبت به وقایعی که در آینده اتفاق می‌افتد، مورد بررسی و دیدگاه‌های مختلف قرار گرفته است. اگر گفته شود امام اطلاعی ندارد، چگونه ممکن است چنین فردی پیشوایی امت را پذیرفته و طبق ادعای شیعه همه مسلمانان بر اساس حدیث ثقلین باید از ایشان پیروی کنند؛ و اگر گفته شود امام اطلاع از آینده و حوادث آن را دارد، پس چرا نمی‌تواند از مرگ خویش و شهادتش جلوگیری نماید؟ درحالی‌که در خطبه‌های مختلف از حوادث آینده خبر داده است و به‌صراحت اعلام می‌نماید، قبل از این‌که مرا از دست دهید از من بپرسید، در خطبه 149 که پس از ضربت خوردن، از آن حضرت نقل‌شده است چنین دانشی را نفی می‌کند، از این‌رو در میان شارحان نهج‌البلاغه دو دیدگاه مختلف در نفی و اثبات علم آن حضرت به کیفیت شهادت خویش مطرح‌شده است. در این مقاله تلاش شده با روش استنادی تحلیلی ضمن پذیرش علم علی (ع) به همه امور از جمله جزئیات شهادت، توجیهات مختلف درباره عبارت "کَمْ أَطْرَدْتُ الْأَیَّامَ أَبْحَثُهَا عَنْ مَکْنُونِ هَذَا الْأَمْرِ فَأَبَى اللَّهُ إِلَّا إِخْفَاءَهُ هَیْهَاتَ عِلْمٌ مَخْزُونٌ" را مطرح و ضمن نقد هر یک از آن‌ها به این نتیجه برسیم که بایستی پاسخ دیگری را جستجو کرد. امام چون الگوی مسلمانان است باید همچون ایشان عمل کند و چون عموم مسلمانان نسبت به آینده علم ندارند و از حوادثی که اتفاق می‌افتد باخبر نیستند، او نیز بایستی رفتار عادی داشته باشد؛ اما نکته‌ی مهم اینجا است که آنچه امام انجام می‌دهد با علم او نیز مطابقت پیدا می‌کند. بر این اساس باید این تعبیر آن حضرت را برای عموم مردم دانست که هر چه تلاش کنند تا از زمان مرگ و مکان آن اطلاع یابند، بی‌فایده باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم به حوادث آینده؛ علی (ع)؛ زمان شهادت؛ انکار علم به شهادت | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - نهج‌البلاغه (بیتا)، تصحیح صبحىصالح، قم: دارالهجرة. - ابن‌ابى‌الحدید، عزالدین ابوحامد (1375)، جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه ابن‌ابى‌الحدید، مترجم: محمود مهدوى دامغانى، تهران: نى، چاپ دوم. - ---------- (1337)، شرح نهج‌البلاغه، مصحح: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، کتابخانه عمومى آیةالله مرعشى نجفى، چاپ اول. - ابن‌میثم بحرانى، میثم‌بن‌على، (1366)، اختیارمصباحالسالکین، مصحح: محمدهادى امینى، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، چاپ اول. - ---------- (1362)، شرح نهج‌البلاغه، تهران: دفتر نشر الکتاب، چاپ دوم. - ---------- (1375)، ترجمه شرح نهج‌البلاغه، مترجم: قربانعلى محمدى مقدم- علی‌اصغر نوایى یحیى‌زاده، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، چاپ اول. - جعفرى، محمدتقى (1376)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ هفتم. - سید ابن طاووس (1411)، مهج الدعوات و منهج العبادات، قم: الذخائر. - الشریف المرتضى (1405)، رسائل الشریف المرتضى، تحقیق و تقدیم: السید أحمد الحسینی، إعداد: السید مهدی الرجائی، قم: دار القرآن الکریم. - شوشترى، محمدتقى (1376)، بهجالصباغة فی شرح نهجالبلاغة، تهران: امیرکبیر، چاپ اول. - کلینى، محمدبن‌یعقوب‌بن‌اسحاق (1429)، کافی، تحقیق و تصحیح دارالحدیث، قم: دار الحدیث، چاپ اول. - مجلسى، محمدباقربن‌محمدتقى (1404)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تحقیق و تصحیح: رسولى محلاتى، هاشم، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم. - محمودى، محمدباقر (1344)، نهج السعادة فی مستدرک نهج‌البلاغه، نجف: مطبعةالنعمان، چاپ اول. - مکارم شیرازى، ناصر (1375)، پیام امام شرح تازه و جامعى بر نهج البلاغه، همکاران مؤلف: امامى-آشتیانى-احسانىفر-ارسطا-بهادرى-حسینیان قمى-داودى و قدسى، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول. - ------------- (بیتا)، ترجمه گویا و شرح فشردهاى بر نهج‌البلاغه، ترجمه محمدرضا آشتیانى-محمدجعفر امامى، زیر نظر آیةالله مکارم شیرازى، قم: هدف، چاپ اول. - مدرس وحید، احمد (1358)، شرح نهج‌البلاغه، بی‌جا، بی‌نا. - مغنیه، محمدجواد (1358)، فی ظلال نهجالبلاغة، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ سوم. - موسوى، سید عباسعلى (1376)، شرح نهج‌البلاغه، بیروت: دار الرسول الاکرم، دار المحجة البیضاء، چاپ اول. - نوابلاهیجانى، میرزا محمدباقر (بیتا)، شرح نهج‌البلاغه، تهران: اخوانکتابچى. - هاشمى‌خوئى، میرزا حبیب‌الله (1358)، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه، مصحح: سیدابراهیم میانجى، تهران: مکتبة الاسلامیة، چاپ چهارم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,415 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,635 |
||