
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,060 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,422 |
بررسی تطبیقی صفات الهی در نهجالبلاغه و تحمیدیههای ادب فارسی | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 13، خرداد 1395، صفحه 25-45 اصل مقاله (590.24 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22084/nahj.2016.1469 | ||
نویسندگان | ||
تورج زینی وند* 1؛ سارا حسنی2؛ فریبا اکبرزاده3 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه | ||
3مدرس گروه معارف دانشگاه فرهنگیان | ||
چکیده | ||
در کنار وجوه گوناگون مضمونی و اسلوبی نهجالبلاغه، تحمیدیههای آن از آثار ارزشمند و تأثیرگذار ادبیات دینی و تعلیمی به شمار میآید. امام علی(ع) در این آغازیهها مفاهیم فکری برجستهای را بیان نموده است که همواره مطمح نظر ادیبان، خطیبان و اندیشمندان بوده است. چنین رویکردی، مورد اهتمام شاعران کهن ادب فارسی، به ویژه شاعران معنویگرا، نیز قرار گرفته و اینان نیز جلوههای معروف و ماندگاری را برای این ادبیات به ارمغان آوردهاند. ازاینرو، این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با گزینش 15 مضمون برجستهی این تحمیدیهها در نهجالبلاغه و شعر کهن فارسی-که به گواه یافتههای این جستار شباهت زیادی میان آنها وجود دارد- به بررسی و تحلیل تطبیقی آنها پرداخته است. افزون بر این، یافتههای این جستار، بیانگر این است که در میان صفات گوناگون الهی، مفهوم توحید و سپس برشمردن دیگر اسماء و صفات پروردگار، شاخصترین مضمون مشترک در تحمیدیههای نهجالبلاغه و شعر فارسی است. دیگر مضمونها نیز در یک چرخۀ معنایی، بر گرداگرد این محور اساسی (توحید) در حرکت و پیوند هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
نهجالبلاغه؛ شعر کهن فارسی؛ تحمیدیه؛ صفات الهی | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - نهجالبلاغه (1385)، ترجمه محمد دشتی، چاپ سوم، قم : ارم. - ابنیمین، امیرفخرالدین (1344)، دیوان اشعار ابن یمین فریومدی، تصحیح و اهتمام باستانی راد:کتابخانه سنائی. - اسدللهی، خدابخش (1389)، «اندیشه توحیدی در آثار سنایی». فصلنامه فلسفه و کلام اسلامی آینه معرفت دانشگاه شهید بهشتی. شماره 23. - اسدیطوسی، ابونصر علیبناحمد (1354)، گرشاسپ نامه، به اهتمام حبیب یغمایی، چاپ دوم، تهران: کتابخانه طهوری. - اندیشه قدیریان، گروه رجال بنیاد پژوهشهای اسلامی (1381)، «بررسی مناسبات مضامین در دیباچههای پنج گنج نظمی». مجله مشکوه، شماره 74-75. - اوحدی مراغهای، رکنالدین ابوالحسن (1307)، جام جم اوحدی، ضمیمه سال هشتم مجله ارمغان، تیرماه 1307. - البخاری، محمدبنعبدالله (1361)، داستانهای بیدپای، به تصحیح: پرویز ناتل خانلری و محمدروشن. تهران: خوارزمی. - بهار، محمدتقی(1318)، مجمع التواریخ و القصص، به همت محمد رمضانی، تهران:کلاله خاورمحل. - پاپلییزدی، محمدحسین (1386)، حمد، ثنا و ذکر خداوند در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی، مشهد: پاپلی. - جامی، نورالدین عبدالرحمن (1377)، مثنوی هفت اورنگ، تصحیح و مقدمه مرتضی مدرس گیلانی، تهران: کتابفروشی سعدی. - جوادیآملی، عبدالله (1378)، حکمت نظری و عملی در نهجالبلاغه، قم: اسراء. - حسینیفرد، سیدفخرالدین (1394)، بررسی و تحلیل تحمیدیه در نهجالبلاغه، دانشگاه لرستان، دانشکده علوم انسانی. - دهلوی، امیرخسرو (1352)، مثنوی تغلقنامه. تهذیب و حاشیه سیدهاشمی فریدآبادی، به اهتمام محمدصدیق حسن صاحب: اردو. - رازی، نجمالدین (1352)، مرصادالعباد من المبدا الی المعاد، به اهتمام: محمدامین ریاحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ریحانی، محمد و معروف، غلامرضا (1390)، بیت آغازین شاهنامه، سرسلسلهی مثنویهای فارسی، ادب پژوهی. شماره شانزدهم. بهار 97-119. - ستوده، غلامرضا و نجفزاده بارفروش، محمدباقر (1365)، تحمیدیه در ادب فارسی، انتشارات جهاد دانشگاهی. - سعدی، شیخ مصلحالدین (1368)، بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی. - --------- (بیتا)، کلیات سعدی، با مقدمه تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: کتابفروشی موسی علمی. - سنایی، ابوالمجد (1368)، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه. تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران. - سوزنی سمرقندی، محمدبنعلی (1338)، دیوان حکیم سوزنی سمرقندی، تصحیح و مقدمه ناصرالدین حسینی، تهران: امیرکبیر. - شریعتمداری، محمدتقی (1383)، «توحید در قرآن و نهجالبلاغه (2)»، مجله سفینه، شماره 5. - شریعتینیاسر، حامد (1391)، «دقایق توحید در نهجالبلاغه»، فصلنامه النهج. شماره 34. - شریفانی، محمد (1384)، «تجلی توحید در ادعیه». فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، پیاپی 15. - صفینیا، نصرت (1381)، هزار سال آغاز سخن در شعر فارسی، تهران: هور آفرید، چاپ اول. - طبری، محمد بن جریر (1352)، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - طوسی، خواجهنصیرالدین (1361)، اخلاق محتشمی، با دیباچه و تصحیح: محمدتقی دانشپژوه، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - طهماسبی، فریدون (1391)، «مضامین اخلاقی در بوستان و مقایسهی آن با نهجالبلاغه»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی. شماره 16. - عطار، فریدالدین (1339)، خسرونامه، تصحیح و اهتمام احمد سهیلی خوانساری، کتابفروشی زوار. - --------- (بیتا)، پندنامه بی سرنامه، تصحیح احمد خوشنویس، تهران: سنائی. - --------- (1368)، الهینامه، تصحیح و مقدمه هلموت ریتر، تهران: طوس. - --------- (2536)، منطق الطیر، به اهتمام سیدصادق گوهرین. بنگاه ترجمه نشر کتاب. - --------- (1338)، مصیبتنامه، تصحیح نورانی وصال، تهران: زوار. - غزالی، محمد (1361)، کیمیای سعادت، به کوشش: حسین خدیوجم، تهران: علمی و فرهنگی. - فدایی، محمدجواد (1390)، یاد مرگ، ابعاد و کارکردهای تربیتی یاد مرگ در نهجالبلاغه، چاپ اول. قم: بوستان کتاب. - فردوسی، ابوالقاسم (1344)، شاهنامه، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی. - فرشادفر، عزتالله (1384)، توحید در نهجالبلاغه، کرمانشاه: دانشگاه رازی. - قانعی طوسی، احمدبنمحمود (1358)، کلیه و دمنه منظوم، به تصحیح ماگالی تودا، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - کرمی، محمدحسین و آذرمکان، حشمتالله (1387)، «بررسی تطبیقی تحمیدیههای چهار لیلی و مجنون. پاییز»، نشریه علمی پژوهشی گوهر گویا، شماره 7، سال دوم. - مطهری، مرتضی (1370)، سیری در نهجالبلاغه، تهران: صدرا. - معروف، غلامرضا (1389)، «سنت ادبی آغازیه و گونههای آن در قرآن». فصلنامه مشکوه، زمستان، شماره 109. - مولوی، جلالالدین محمد (1363)، مثنوی معنوی. به تصحیح رینولند. ا. نیکلسون، به اهتمام نصرالله پورجوادی. تهران: امیرکبیر. - النرشخی، ابوبکر محمدبن عمر(1351)، تاریخ بخارا، ترجمه محمد نصرقباوی، تهران: توس. - ناصرخسرو (1367)، دیوان به ضمیمه روشنایی نامه. سعادتنامه، قصاید و معلقات. به اهتمام و تصحیح مجتبی مینوی، تهران: دنیای کتاب. - نظامالملک طوسی، ابوعلی (1368)، سیاستنامه، به کوشش: جعفر شعار. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. - نظامی گنجوی، جمالالدین ابومحمد الیاسبنیوسف (1363)، دیوان حکیم نظامی گنجوی، تحریر و تصحیح سیدحسن میرخانی، تهران: سراج الکتاب. - یارویسی، منصور (1382)، «فاتحه فکرت و ختم سخن: تحمیدیه در شعر فارسی»، کیهان فرهنگی. شماره 201. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,483 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,161 |