آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 490 |
| تعداد مقالات | 5,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,394,115 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,205,185 |
نقد و بررسی تصاویر تجسمی قرآن کریم در نهجالبلاغه | ||
| فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
| مقاله 7، دوره 3، شماره 12، اسفند 1394، صفحه 129-147 اصل مقاله (422.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| ابراهیم اناری بزچلوئی* 1؛ سمیرا فراهانی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| تجسمگرایی یکی از زیر شاخههای اصلی هنجارگریزی معنایی است. این نوع از هنجارگریزی به بررسی شاخصهها و عناصر زیباییشناسانه در متون ادبی میپردازد و ارتباط ناگسستنی با علم بلاغت و آرایههای ادبی بهکار رفته در آن دارد. تجسمگرایی عمدتاً برای بیان مفاهیم مجرد و عقلی بهکار میرود تا با به تصویر کشیدن این دسته از مفاهیم در قالب صورتهای مجسم، حسی و ملموس زمینهساز پویایی و تحرک تصاویر در متون ادبی گردد. تجسمگرایی به زیر شاخههای فرعی دیگری همچون جاندارپنداری، سیال‌پنداری و جسمپنداری تقسیم میشود که با توجه به ماهیت و ویژگی‌های هر یک از آنها، کارکردشان در متون مختلف از بسامد متفاوتی برخوردار است. نهجالبلاغه در ابعاد متعدد خود، چه از نظر صورت و چه از لحاظ محتوا و مضمون پیوند مستحکمی با قرآن کریم دارد؛ از اینرو نوع بیان حضرت در بازگو کردن مفاهیم معرفتی و یا اندیشههای شخصی ایشان، انعکاسی از بیان ادیبانه و هنرمندانهی قرآن کریم است؛ به همین جهت بسیاری از تصاویر ادبی قرآن در متن نهجالبلاغه نمود بارزی یافته است. حضرت علی(ع) در بیان ادیبانه خود، تا آنجا پیش میرود که پیوستگی و درهم تنیدگی کلام ایشان با کلام وحی یکی میشود و این درهم تنیدگی بهگونهای است که متن و بینامتن در کلام حضرت یک هویت واحد مییابد. آنچه در این مقاله بدان پرداخته میشود، بررسی تصاویر تجسمی قرآن کریم در نهجالبلاغه از منظر روابط هنجارگریزی معنایی است. بر این اساس در پژوهش حاضر، کارکرد تصاویر تجـسمی قرآن که در قـالب صورتهای انـسانپنداری، حیوانپنداری، جسمپنداری و ... نمود مییابد، در نهجالبلاغه بررسی و ارزیابی میگردد تا چگونگی کارکرد هر یک از انواع یاد شده در بافت کلام حضرت(ع) تحلیل و تبیین شود. نتایج پژوهش نشان میدهد که از میان تصاویر تجسمی، جاندارپنداری در نهج البلاغه نسبت به سایر انواع تجسمگرایی از بسامد بالاتری برخوردار باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصاویر تجسمی قرآن؛ نهجالبلاغه؛ هنجارگریزی معنایی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. - نهج البلاغه. - ابن نبی، مالک (1987 م)، الظاهرة القرآنیة، ترجمة عبدالصبور شاهین، دمشق: دارالفکر، الطبعة الرابعة. - خاقانی، محمد (1376)، جلوههای بلاغت در نهجالبلاغه، تهران: انتشارات بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول. - دزفولیان، کاظم (1384)، «بهبود زبان فارسی از منظر ادبی»، پژوهشنامه علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، شماره 46-45: 53-72. - سجودی، فرزان (1378)، «درآمدی بر نشانه‌شناسی شعر»، تهران: مجلات فرهنگ و هنر(شعر)، شماره26: 20-29. - عباس، علی حسین فحام (2011 م)، الاثر القرآنی فی نهج البلاغه، العراق: العتبة العلویة المقدسة، بلاط. - علویمقدم، مهیار (1377)، نظریههای نقد ادبی معاصر(صورتگرایی و ساختارگرایی)، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. - قائمی، مرتضی (1388)، سیری در زیباییهای نهجالبلاغه، قم: انتشارات ذوی القربی، چاپ اول. - -------- (1389)، «جلوههای هنری تصاویر تشبیهی در خطبههای نهج البلاغه». پژوهشنامه علوی، پژوهشنامه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم، 75-96. - قاسمیپور، قدرت (1386)، درآمدی بر فرمالیسم در ادبیات، اهواز: نشر رسش، چاپ اول. - محمدقاسمی، حمید (1387)، جلوههایی از هنر تصویرآفرینی در نهجالبلاغه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول. - مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانشنامهی نظریههای ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر-محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه، چاپ دوم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,783 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,482 |
||