
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,060 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,422 |
دعوت به تعقل و نشانه های عقلگرایی در نهجالبلاغه | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 12، اسفند 1394، صفحه 71-89 اصل مقاله (703.81 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
کرم سیاوشی* 1؛ سید جواد فاضلیان2 | ||
1دانشیار گروه الهیات دانشگاه بوعلی سینا | ||
2مربی گروه معارف دانشگاه بوعلی سینا | ||
چکیده | ||
موضوع ارتباط عقل و دین با یکدیگر و چگونگی مواجهه باورمندان به ادیان الهی با عقل، از دیرباز مورد بحث و مناقشه گروههای مختلف فکری بوده است. چه، ظاهراً از یکسو برخی از متدینان بر این باورند که باید تمام توجه و نگاه خویش را صرفاً به آموزههای کتب آسمانی بدوزند و در کنار آن به هیچ منبع الهامبخش دیگری اعتنا نکنند. چنانکه از سویی نیز برخی، ادیان و کتب آسمانی را به مخالفت با عقل متهم میکنند! هر چند در ادوار مختلف پاسخهای درخوری از سوی اندیشمندان مسلمان به هر دو دیدگاه داده شده است؛ لکن در این پژوهش رویکرد امام علی(ع) بهعنوان یکی از برجستهترین پیشوایان و نیز مفسران دین اسلام در این رابطه نمایانده شده است. در پرتو بررسی دقیقی که در کلمات امام(ع) در نهجالبلاغه و حتی در دیگر منابع صورت گرفته، بهدست میآید که هر دو نگاه پیش گفته، نادرست و نارساست و این امام همام نگاه ویژه و عنایت خاصی به امر تعقل و خردورزی در امور دین و دنیا دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
نهجالبلاغه؛ تعقل؛ نشانههای عقلگرایی | ||
مراجع | ||
- ابنأبیجمهور، محمدبن زینالدین (1405)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، قم: دار سید الشهداء للنشر. - ابنحجر، احمدبنعلی (1415)، الإصابه، تحقیق: عادل أحمد عبد الموجود، علی محمد معوض، بیروت: دارالکتب العلمیه. - ابنعباد، صاحببناسماعیل (1414)، المحیط فی اللغه، مصحح: محمدحسن آلیاسین، بیروت: عالم الکتب. - ابنفارس، احمد (1404)، معجم مقاییس اللغه، مصحح: عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. - ابنمیثمبحرانی، میثمبنعلی (1366)، اختیار مصباح السالکین، تصحیح: محمدهادی امینی، مشهد: آستان قدس رضوی. - ------------------ (1375)، شرح صد کلمه از امیرالمؤمنین، تصحیح: میرجلالالدین حسینی ارموی محدث، ترجمه: عبدالعلی صاحبی، مشهد: آستان قدس رضوی. - ------------------ (1375)، شرح نهجالبلاغه، ترجمه: قربانعلی محمدیمقدم و علیاصغر نوایی یحییزاده، مشهد: آستان قدس رضوی. - ازهرى، محمد بن احمد (1421)، تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - امینالعاملی، سیدمحسن (1403 ق) أعیان الشیعه، تحقیق و تخریج: حسن الأمین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. - برقى، احمدبنمحمدبنخالد (1371)، المحاسن، قم: دارالکتب الإسلامیه. - تمیمىآمدى، عبدالواحدبنمحمد (1366)، تصنیف غُرَرُ الحکم و دُرَرُ الکلم، محقق: مصطفى درایتى، قم: دفتر تبلیغات. - ------------------ (1410)، غررالحکم و درر الکلم، قم: دارالکتاب الإسلامی. - تهانوى، محمدعلى بنعلى (1996 م)، کشاف اصطلاحات الفنون، مصحح: على دحروج: بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. - جعفری، محمدتقی (1376)، ترجمه و شرح نهجالبلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. - حائری، جعفر (1368)، نهجالبلاغه الثانی، بیجا: مؤسسه دارالهجره. - حسینی شیرازی، سیدمحمدحسین (بیتا)، توضیح نهجالبلاغه، تهران: دارالتراث الشیعه. - حکیمی، محمدرضا، محمد و على (1380)، الحیاة، ترجمه احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. - حمیرى، نشوان بن سعید (1420)، شمس العلوم،مصحح: مطهر بن على اریانى، یوسف محمد عبدالله، حسین بن عبدالله عمرى، دمشق: دارالفکر. - خویی، ابراهیمبنحسین (بیتا)، الدرة النجفیه، بیجا: بینا. - خمینی، روحالله الموسوی (1368)، سبوی عشق (مجموعه اشعار)، تهران: صداوسیمای جمهوری اسلامی، چاپ اول. - دغیم، سمیح (2001 م)، مصطلحات الإمام الفخر الرازی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، چاپ اول. - دیلمى، حسن بن محمد (1408)، أعلام الدین فی صفات المؤمنین، قم: مؤسسة آلالبیت(ع). - راغب، حسین (1412)، مفردات الفاظ قرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودى، بیروت: دار القلم. - راوندی، سعیدبههبةالله (1364)، منهاج البراعه فی شرح نهجالبلاغه، تصحیح: سید عبداللطیف کوه کمری، قم: کتابخانه آیتالله مرعشی. - زبیدى، مرتضىمحمد (1414)، تاج العروس، مصحح: على شیرى، بیروت: دارالفکر. - سجادى، سیدجعفر (1373)، فرهنگ معارف اسلامى، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - شارحی از قرن هشتم (1375)، شرح نهجالبلاغه، تصحیح: عزیزالله عطاردی، قم: بنیاد نهجالبلاغه و انتشارات عطارد. - شوشتری، محمدتقی (1376)، بهج الصباغه فی شرح نهجالبلاغه، تهران: امیرکبیر. - شهید اول، محمدبنمکى (1379)، الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهره، قم: انتشارات زائر. - شیبانى، اسحاقبنمرار (1975 م)، کتاب الجیم، قاهره: الهیئة العامة لشئون المطابع الامیریه. - صالح، صبحی (1414)، نهجالبلاغه، قم: هجرت. - صدرالدینشیرازى، محمدبنابراهیم (1383)، شرح أصول الکافی، مصحح: محمد خواجوى، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى. - صدوق، محمدبنعلىبنبابویه (1413)، من لایحضره الفقیه، مصحح: علىاکبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامى . - طریحی، فخرالدینبنمحمد (1375)، مجمع البحرین، محقق: حسینى اشکورى، احمد، تهران: مرتضوى. - طوسى، محمدبنالحسن (1411)، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت: مؤسسة فقه الشیعه. - عجم، رفیق (2004 م)، موسوعة مصطلحات ابن خلدون و الشریف علی محمد الجرجانی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، چاپ اول. - عسکرى، حسنبنعبدالله (1400)، الفروق فی اللغه، بیروت: دار الافاق الجدیده. - فراهیدى، خلیلبناحمد (1409)، کتاب العین، قم: نشر هجرت. - فیروزآبادى، محمدبنیعقوب (1415)، القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیه. - قمی، شیخ عباس (1375)، شرح حکم نهجالبلاغه، تهران: بنیاد نهجالبلاغه. - کاشف الغطاء، هادی (بیتا)، مستدرک نهجالبلاغه، بیروت: مکتبة الاندلس. - کراجکى، محمدبنعلى (1410)، کنز الفوائد، قم: دارالذخائر. - کلینى، محمدبنیعقوب (1407)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه. - لاهیجی، عبدالرزاقبنعلی (1383)، گوهر مراد، تحقیق مؤسسه امام صادق(ع)، تهران: نشر سایه، چاپ اول. - لیثىواسطى، علىبنمحمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، مصحح: حسین حسنى بیرجندى، قم: دار الحدیث. - مجلسى، محمدباقر (1403)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - محمدرضایی، محمد (1391)، «خاستگاه مخالفت با عقل در اسلام»، کتاب نقد: شماره 65 و 66. - محمودی، محمدباقر (1376)، نهجالسعاده فی مستدرک نهجالبلاغه، تصحیح: عزیز آلطالب، تهران: انتشارات وزارت ارشاد. - مدرس وحید، احمد (بیتا)، شرح نهجالبلاغه، قم: مؤلف. - مصطفوى، حسن (1430)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، بیروت، قاهره، لندن: بینا. - مغنیه، محمدجواد (1358)، فی ظلال نهجالبلاغه، بیروت: دارالعلم للملایین. - مکارم شیرازی، ناصر (1375)، پیام امام شرح تازه و جامعی بر نهجالبلاغه، تهران: دارالکتب الاسلامیه. - موسوی، سیدصادق (1376)، تمام النهج البلاغه، تهران: مؤسسه امام صاحب الزمان. - موسوی، سیدعباسعلی (1376)، شرح نهجالبلاغه، بیروت: دار الرسول الاکرم و دار المحجة البیضاء. - مولوی، محمد لخی (1373)، مثنوی، معنوی؛ تصحیح: عزیزالله کاسب، تهران: نشر محمد و انتشارات گلی، چاپ دوم. - مولى صالح مازندرانى، محمدصالح (1382)، شرح أصول الکافی، مصحح: ابوالحسن شعرانى، تهران: المکتبة الإسلامیه. - میرجهانی طباطبایی، سیدحسین (1346)، مصباح البلاغه، بیجا: مؤلف. - هاشمى خویى، میرزاحبیبالله (1400)، منهاج البراعة فی شرح نهجالبلاغه و تکملة منهاج البراعه، تهران: مکتبة الإسلامیه. - وائلی، عبدالرحمن (1385)، جایگاه عقل و تجربه در نهجالبلاغه، پژوهشهای نهجالبلاغه، شماره 15 و 16. - مفید، محمد بن محمد (1413)، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، مصحح: موسسه آل البیت(ع)، قم: کنگره شیخ مفید. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,930 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,000 |