آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 5,052 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,297,077 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,876 |
بازخوانی تحلیل اصول هندسی و تناسب طلایی در مدرسه شوکتیه | ||
| پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
| مقاله 12، دوره 5، شماره 9، مهر 1394، صفحه 207-222 اصل مقاله (1.37 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| حسن هاشمی زرج آباد* 1؛ محمد حسن ضیایی نیا2؛ حمیدرضا قربانی3 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه بیرجند | ||
| 3استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بیرجند | ||
| چکیده | ||
| مدرسه شوکتیه بیرجند در سال 1312 هـ.ق. (1269 هـ.ش.) تحت عنوان حسینیه شوکتیه، توسط محمد ابراهیم خان علم شوکت الملک دوم ساخته شد و درماه ذی‌الحجه سال 1326 هـ.ق. (1282 هـ.ش.) به مدرسه تبدیل گردید. ویژگی‌های منحصر به‌فرد معماری بنا بیانگر آن است که معمار در ساخت بنا از اصول هندسی و نظام دقیق تناسبات ایرانی بهره گرفته است. نظر به اهمیت موضوع: نگارندگان با رویکرد تحلیل تناسبات هندسی، در پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال هستند که هندسه و تناسب طلایی در ساخت و شکل‌گیری عناصر فضایی مدرسه شوکتیه چه نقشی ایفا کرده‌اند؟ به‌همین منظور، در پژوهش حاضر از روش پژوهش تحلیلی استفاده شده و در جمع‌آوری اطلاعات از ابزار گردآوری داده و اطلاعات مشاهده میدانی و کتابخانه‌ای توامان بهره گرفته شده است و به‌منظور بازخوانی اصول هندسی و تناسبات در مدرسه شوکتیه، با روش تحلیل هندسی، پلان، نما و مقطع و با فرض قرار دادن نقاط کانونی چون حیاط و ایوان، مدرسه شوکتیه مورد تحلیل دقیق هندسی قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان‌دهنده آن است که معمار بنا از دانش لازم در مورد سیستم‌های تناسبات و ترسیمات هندسی اشکال برخوردار بوده است و از آن در انتخاب مقیاس‌های بنا و مکان‌یابی فضاهای اصلی چون: حیاط، ایوان، آشپزخانه و ورودی بهره گرفته است. تناسبات طلایی و تناسبات ایرانی 2√ و 3√ در تکامل بنا به‌خوبی با یکدیگر ممزوج شده، اما معمار از نسبت طلایی بیشتر در جهت مکان‌یابی نقاط و فضاهای معماری استفاده کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هندسه؛ تناسب طلایی؛ تناسبات ایرانی؛ مدرسه شوکتیه | ||
| مراجع | ||
|
ـ قرآن کریم. ـ ابن‌سینا، حسین، 1406هـ.ق. / 1986م.، تسع رسائل فی الحکمته و الطبیعیات، ترجمه: حسن عاصمی، بیروت: دارقابس. ـ استادزاده، زهرا و مریم استادزاده، 1378، «تأملی در سه ویژگی ممتاز مدرسه تاریخی شوکتیه»، فصلنامه گنجینه اسناد، شماره 7، صص 38-44. ـ الاسد، محمد، 1376، «کاربردهای هندسه در معماری مساجد»، سعید سعیدپور، فصلنامه هنر و معماری، شماره 33، صص 34-53. ـ انصاری، مجتبی، هانیه أخوت و علی‌اکبر تقوایی، 1390، «تحقیقی پیرامون سیر تاریخی سیستم‌های تنظیم، تناسبات در معماری با تأکید بر ملاحظات کاربردی و زیباشناسی»، کتاب ماه هنر، شماره 151، صص 46ـ57. ـ ـ انصاری، مجتبی و اَحد نژادابراهیمی، 1389، «هندسه و تناسبات در معماری دوره ترکمانان قویونلوـ مسجد کبود (فیروزه جهان اسلام)»، کتاب ماه علوم و فنون، شماره 129، صص 34-45. ـ بلخاری قهی، حسن، 1390، مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی. چاپ دوم. تهران: انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری). ـ بمانیان، محمدرضا، هانیه أخوت و پرهام بقائی، 1390، کاربرد هندسه وتناسبات در معماری، تهران: نشر هله. - بوزجانی، ابوالوفا محمد، 1369، هندسه ایرانی، ترجمه: سید علیرضا جذبی، تهران: سروش. ـ پیرنیا، محمد کریم، 1380، معماری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت. ـ پوپ، آرتور، 1385، سیری در هنر ایران، ترجمه: نجف دریاباری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ـ حاجی قاسمی، کامبیز، 1375، «هندسه پنهان در نمای مسجد شیخ لطف‌الله»، صفه، شماره 21 و 22، صص 33 - 28. - دی. ک. چینگ، فرانسیس، 1388، معماری فرم فضا ونظم، ترجمه: محمد احمدی نژاد، تهران: نشر خاک. ـ رضازاده اردبیلی، مجتبی و مجتبی ثابت‌فرد، 1392، «بازشناسی کاربرد اصول هندسی در معماری سنتی»، هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 18، شماره 1، صص 29-44. ـ زمرشیدی، حسین، 1377، معماری ایران مصالح‌شناسی سنتی. تهران: نشر زمرد. ـ زمرشیدی، حسین، 1387، طاق و قوس در معماری ایران، تهران: شرکت عمران و بهسازی شهری. ـ ساداتی، ناصر، 1388، بررسی تطبیقی هندسه در نظام هنری شرق (نقاشی ایرانی) و هنری غرب (کوبیسم)، کتاب ماه هنر، شماره 136، صص 88-91. ـ طباطبایی، محمدحسین (علامه)، تفسیر المیزان، سید محمد باقر موسوی همدانی، جلد بیستم، سوره أعلی، قم: انتشارات اسلامی. ـ طاهباز، منصوره، 1383، شکل مقدس، صفه، شماره 38، صص 95-126. ـ عمرانی‌پور، علی، 1384، هنر و معماری اسلامی ایران یادنامه‌ی استاد دکتر ابوالقاسمی، تهران: سازمان عمران و بهسازی شهری. ـ فارابی، محمد، 1348، إحصاء العلوم، حسین خدیوجم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور. ـ کلمبک، لیزا و دونالد ویلبر، 1374، معماری تیموری در ایران و توران، ترجمه: محمد یوسف کیانی و کرامت الله افسر، تهران: سازمان میراث فرهنگی. ـ گدار، آندره، 1388، آثار ایران، ترجمه: ابوالحسن سروقد مقدم، جلد اول، مشهد: آستان قدس رضوی. ـ لرزاده، حسین، 1374، احیای هنرهای از یاد رفته، مهناز رئیس زاده و حسین مفید، تهران: انتشارات مولی. ـ لسترنج، گای، 1377، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمه: محمود عرفان، تهران: علمی و فرهنگی. ـ لولر، رابرت، 1368، هندسه مقدس، ترجمه: هایده معیری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ـ مرادی، محمود، 1372، عوامل مؤثر در توسعه کالبدی شهر بیرجند از قاجاریه تاکنون، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا، تهران: دانشگاه شهید بهشتی (منتشر نشده). ـ میراث فرهنگی، گزارش ثبتی مدرسه شوکتیه، آرشیو پژوهشکده، باغ رحیم آباد، بیرجند. ـ وفایی فرد، مهدی، 1384، در جستجوی هویت شهری بیرجند، مشهد: وزارت مسکن و شهرسازی. - AL-Daffa , Ali Abdullah,1977, the muslim contributin to mathematicse .USA : Atlantic Highlands N.J
- Abdullahi, Yahya & Mohamed Rashid Bin Emb, 2013, Evolution of Islamic geometric patterns. Frontiers of Architectural Research ,2, 243-251
- Dabbur, Loai m, 2012, Geometric proportions:The underlying structure of design process for Islamic geometric patterns. Frontiers of Architectural Research, 1, 380–391 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,812 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 7,257 |
||