
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,296,988 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,829 |
تپه قبرستان دره شهر :گورستانی از دوره ی مفرغ قدیم در پیش کوه | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 4، دوره 5، شماره 9، مهر 1394، صفحه 67-86 اصل مقاله (1.6 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
خداکرم مظاهری* | ||
استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام | ||
چکیده | ||
در این مقاله سفالهای گردآوری شده در بررسیهای باستانشناسی تپه قبرستان درهشهر مطالعه و تحلیل شده است. این محل، یک گورستان مرتبط با استقرارهای کوچنشینی است که در شمالغرب شهر درهشهر و در جنوبشرق استان ایلام واقع است. تپه قبرستان درهشهر نخستینبار در جریان بررسیهای باستانشناسی منطقه در سال 1384 شناسایی گردید و در سال 1385 دوباره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسیهای باستانشناسی حاکی از این است که به احتمال زیاد این گورستان در ربع دوم هزاره سوم ق.م. شکل گرفته است. نیمهی نخست هزاره سوم ق.م. یکی از دورههای مهم باستانشناسی حوزهی زاگرسمرکزی است که تغییر و تحولات فرهنگی عمیقی در این دوره رخ داده است. یکی از مهمترین این تحولات ظهور ناگهانی سنت سفال منقوش یکرنگ شوش IVA / گودین III است که بیش از یک هزاره دوام آورد و در سراسر زاگرسمرکزی گسترش یافته است. توسعه این سنت سفالگری موجب شد که زاگرسمرکزی در بیشتر دوران مفرغ به شکل یک حوزه فرهنگی مستقل خودنمایی کند. از ابهامات مرتبط با سنت سفال منقوش یکرنگ شوش IVA / گودین III چگونگی شکلگیری آن و نیز گسترش سریع آن است. از سوی دیگر، مشخص نیست که این سنت سفالگری اولینبار در چه نواحی ظهور نمود. سفالهای تپه قبرستان درهشهر بیشترین و نزدیکترین تشابهات را با سفالهای دوره شوش III، بهویژه سفالهای مکشوف از لایههای 13-15 شهر شاهی I (شوش IIIC) دارند. در واقع، مطالعه سفالهای تپه قبرستان درهشهر نشان میدهد که در درههای جنوبی زاگرسمرکزی، پیش از شکلگیری سنت سفال منقوش یکرنگ شوش IVA / گودین III، سنت سفال آغازعیلامی (مراحل IIIB – IIIC شوش) رایج بوده است. نتایج این تحقیق نشاندهندهی نفوذ فرهنگ آغازعیلامی در درههای جنوبی زاگرسمرکزی و نقش مهم آن در شکلگیری سنت سفال منقوش یکرنگ شوش IVA / گودین III است. به نظر میرسد که سنت سفال منقوش یکرنگ، ابتدا در برخی درههای جنوبی زاگرسمرکزی توسعه یافته است. | ||
کلیدواژهها | ||
تپه قبرستان دره شهر؛ استان ایلام؛ آغازعیلامی؛ زاگرس مرکزی؛ دوره ی مفرغ قدیم | ||
مراجع | ||
- اشمیت، اریک، 1376، «پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران»، ترجمه: آرمان شیشهگر، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه). - پرویز، احمد و پوریا خدیش، 1391، «گورهای اشرافی عصر مفرغ قدیم در گیلوران خرمآباد»، پژوهشهای باستانشناسی مدرس، سال چهارم، شماره هشتم، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، صص 113 - 93. - کارتر، الیزابت، 1376، «شوش: شهر شاهی»، در شوش و جنوبغربی ایران، تاریخ و باستانشناسی، مجموعه مقالات گردهمایی بینالمللی شوش و سمینار باستانشناسی بلو، ترجمه: هایده اقبال، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و انجمن ایرانشناسی فرانسه، صص 71-87. - لوبرن، آلن، 1376، «شوش: کارگاه کاوش آکروپل I»، در شوش و جنوبغربی ایران، تاریخ و باستانشناسی، مجموعه مقالات گردهمایی بینالمللی شوش و سمینار باستانشناسی بلو، ترجمه: هایده اقبال، تهران: مرکز نشر دانشگاهی و انجمن ایرانشناسی فرانسه، صص 49-65. - مظاهری، خداکرم، 1385، «گزارش فصل دوم بررسی و شناسایی باستانشناسی درهی سیمره»، آرشیو جهاد دانشگاهی واحد استان ایلام (منتشر نشده). - مظاهری، خداکرم، 1388، «تبیین گستره جغرافیایی فرهنگ عصر مفرغ (گودین III) در زاگرسمرکزی و سنجش عوامل مؤثر در نفوذ آن به درهی سیمره در استان ایلام»، رساله دکتری باستانشناسی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، به راهنمایی: دکتر حسن طلایی (منتشر نشده). - مظاهری، خداکرم، 1389، «قبرستان دولپهن و سفال شوش IVa – IIIb»، مجلهی علمی پژوهشی پیام باستانشناس، سال هفتم، شماره چهاردهم، ابهر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، صص 1 – 13. - مظاهری، خداکرم و رضا حقیقی، 1392، «زاگرسمرکزی و مسیرهای ارتباطی منطقهای – محلی»، مجلهی فرهنگ ایلام، شماره 38 و 39، ایلام: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام، صص 70 -91.
- Carter, E. 1979. The Susa sequence 3000-2000 B. C. Susa, Ville Royale I, American Journal of Archaeology, 83: 451- 454. - Carter, E. 1980. Excavation in Ville Royale at Susa: The third millennium B.C., Occupation, DAFI, 11:1-134. - Carter, E. 1986. The piedmont and the Pusht –I Kuh in the early third millennium B.C., in: Huot, J.-L. (ed), Prehistoire de la Mesopotamie, Paris, 73-83. - Carter, E. 1991. Ceramics VII- VIII, The early Bronze Age in south western and southern Persia, Encyclopaedia Iranica,Vol. 5, Fase. 3: 294-297, E. Yarshater (ed), Mazda publisher, Costa Masa, NeYork. - Carter, E. 1998. The Archaeology of Ilam, Encyclopaedia Iranica, Vol. 8, Fase. 3: 313- 325, E. Yarshater (ed), Mazda publisher, Costa Masa, NeYork. - Edmonds, C.J. 1922. Luristan: Pish- i Kuh and Bala Giriveh, Geographical Journal, LIX: 335- 356. - Emberling, G. 1995. Ethnicity and the State in early third millennium Mesopotamia, Doctoral dissertation, Departments of Anthropology and Near Eastern studies, University of Michigan. - Emberling, G. Rob, J. Speth, J. D. and Wright, H. T. 2002. Kunji Cave: early Bronze Age burials in Luristan, Iranica Antiqua, XXXVII: 47-105. - Goff, C. L. 1971. Luristan before the Iron Age, Iran, IX: 131-152. - Haerinck, E. 2011. Painted pottery of the first half of the early Bronze Age(Late 4th – First Centuries of the 3rd Millennium B.C.) in Luristan, W-Iran, Iranica Antiqua, XLVI: 55-88. - Haerinck, E. and Overlaet, B. 2002. The chalcolithic and the early Bronze Age in Pusht–I Kuh, Luristan: chronology and Mesopotamian contacts, Akkadica, 123: 163-181. - Hearinck, E. and Overlaet, B. 2006. Bani Surmah, Luristan Excavation Documents, Vol. 6: BAMI, The Ghent University and the Royal Museums of Art and History, Brussels. - Hearinck, E. and Overlaet, B. 2013. An early Bronze age tomb near Khorramabad (W-Iran), Herzfeld,s Gilviran revisited, Iranica Antiqua, XLVIII: 39-76. - Henrickson, R. 1986. A regional chronology on Godin III cultural development in central western Iran, Iran, XXIV: 1-57. - Henrickson, R. 1987a. Godin III and the chronology of central western Iran circa 2600-1400 B.C. In the Archaeology of western Iran, F. Hole (ed), Washington DC: Smith Sonian institution Press, 205-227. - Henrickson, R. 1987b. The Godin III chronology for central western Iran 2600-1400 B.C.", Iranica Antiqua, XXII: 33-117. - Henrickson, R. 1991. Ceramics VI-VII, The Broze Age in North Western, western and south western Persia, Encyclopaedia Iranica, Vol. 5, Fase. 3: 288-294, E. Yarshater (ed), Mazda publisher, Costa Masa, NeYork. - Le Breton, L. 1957. The early periods at Susa, Mesopotamian relation, Iraq, XIX: 79-124. - Levine, L.D. and Young, T.J.C. 1986. A summary of the ceramic assemblages of the central western Zagros from the middle to the late third millennium B.C., in: Huot, J.-L. (Ed), Prehistoire de la Mesopotamie, Paris, 15-53. - Schmidt, E. F. Van Loon, M. N. and Curvers, H. H. 1989. The Holmes expedition to Lourestan, 2 Vols, the University of Chicago Press. - Speth, J.D.1971. Kunji Cave, Iran, IX: 172-173. - Steve, M. J., and H. Gasche, 1971. L Acropole de Suse, ADAI: 46, Leiden: E. J. Brill and Paris: P. Geuthner. - Sumner, W. 1985. The Proto- Elamite city wall at Tal-I Malyan, Iran, XXIII: 153-161. - Vallat, F. 1971. Les documents epigraphiques de L' Acropole, cahiers de la DAFI. 1: 235-245. - Vanden Berghe, L. 1972. Recherches archeoligiques dans Le Luristan, Cinquieme hampagne: 1969, Prospections dans Le Pusht-I Kuh Central, Iranica Antiqua, IX: 1-49. - Wright, H. 1981. An early town on the Dehluran plain, excavations at Tepe Farukhabad, Memoirs of the Museum of anthropology, university of Michigan, n. 13. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,255 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,319 |