
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,060 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,422 |
روابط بینامتنی نهجالبلاغه با اشعار کلاسیک فارسی | ||
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه | ||
مقاله 3، دوره 3، شماره 11، آذر 1394، صفحه 35-54 اصل مقاله (556.09 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سیامک ظفری زاده1؛ محمد خاقانی اصفهانی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
بر اساس نظریهی بینامتنیت هر متن ادبی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و باز خوانشی از آثار ادبی پیش از خود یا معاصر با خود است. نهجالبلاغه از هنگام ظهور تاکنون [بعد از قرآن کریم] همواره به عنوان یکی از منابع مهم و کلیدی ادبای عرب و ایران به شمار میرود. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک سرای ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مؤمنان (ع)، برجستهتر است، بهگونهای که انواع بینامتنیت نهجالبلاغه در بسیاری از سرودههای کلاسیک فارسی، به وضوح قابلرؤیت میباشد. هدف پژوهش حاضر شناخت، معرفی و بیان میزان بینامتنیت کلام امام (ع) در الفاظ و مضامین اشعار کلاسیک فارسی است؛ این تحقق به روش توصیفی - تحلیلی و با استقراء الفاظ و مضامین گهربار نهجالبلاغه در اشعار برجستهترین شاعران ادب فارسی صورت پذیرفته است. با تحلیل و بررسی روند بینامتنیت در اشعار موردنظر (متن حاضر) و نهجالبلاغه (متن غایب) درمییابیم که گونههای بینامتنیت بهصورت واژگانی و مضمونی و گزارشی و روابط بینامتنی میان متن حاضر و غایب بهصورت نفی جزیی، نفی متوازی ، نفی کلی، تجلی یافته است. شایان ذکر است که بینامتنیت مضمونی از میان انواع بینامتنی و نفی متوازی از میان روابط بینامتنی، در شیوهی نگارش اشعار بررسیشده، از انواع دیگر، از بسامد بیشتری برخوردار است. | ||
کلیدواژهها | ||
بینامتنیت؛ نهجالبلاغه؛ امام علی (ع)؛ شعر کلاسیک فارسی | ||
مراجع | ||
- نهج البلاغه (1379). ترجمهی محمد دشتی، قم: انتشارات مشرقین. - بروئل، پیر و همکاران (1371)، تاریخ ادبیات فرانسه، مترجم: نسرین خطاط و مهموش قویمی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). - بنیس، محمد (1979)، ظاهرة الشعر المعاصر فی المغرب مقاربة بنیویة تکوینیة، بیروت: دار العودة. - پلکنیا، عبد الملک (1384)، اشعار موضوعی با الهام از سخنان امیرالمؤمنین (ع)، مبلغان، شماره 66. - تجلیل، جلیل (1389)، «تابندگی کلام امیر مؤمنان (ع) در شعر فردوسی»، نشریه قرآن، حدیث، نهجالبلاغه، شماره 27 و 28. - تمیمی آمدی، عبد الواحد (1366)، غررالحکم ودرر الکلم، شرح: آقا جمال الدین خوانساری. قم: دفتر تبلیغات. - جابر، ناصر (2007)، «التناص القرآنی فی الشعر العمانی»، مجلة جامعة النجاح للابحاث (العلوم الانسانیة)، ج 4. - جامی، نورالدین عبدالرحمان (بیتا)، دیوان، تهران: نشر زوار. - جعفری، سیدمحمدمهدی (1384)، «تأثیر نهجالبلاغه بر ادب فارسی»، مجلهی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و دوم، 1 (بهار 1384)، پیاپی 42. - حافظ، شمسالدین محمد (1368)، دیوان، به اهتمام قاسم غنی و محمد قزوینی. تهران: اساطیر. - حسن بیگی، م (1380)، «خوشهچینی شاعران از کلام امیر مؤمنان (ع)»، نشریهی گلستان قرآن، دوره جدید. مهر 1380. شماره 82. - خوانساری، آقا جمال (بیتا)، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح: محدث ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - راثی، محسن (1384)، «کمال و کلام علی (ع)»،نشریهی قرآن، حدیث، نهجالبلاغه، بهار 84. شماره 13 و 14. - راستگو، سید محمّد (1376). تأثیر قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت. - الرمّانی، ابراهیم (1988). النص الغائب فی الشعر العربی الحدیث، مجلة الوحدة، شماره 48. - الزعبی، احمد (2000)، التناص نظریاً و تطبیقیاً، عمان: مؤسسة عمان للنشر. - سعدی، مصلح بن عبدالله (1363)، بوستان، تصحیح: غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی. - ---------------- (1368)، گلستان، تصحیح: غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی. - --------------- (1372)، کلیات به اهتمام: محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر. - سنایی، مجدود بن آدم (1336)، حدیقة الحقیقة، تصحیح: مدرس رضوی، تهران: سپهر. - عباسزاده، حمید (1389)، ا«قتباسهای قرآنی در نهجالبلاغه»،فصلنامهی مطالعات تفسیری، سال یکم، شماره 1. - عزام، محمد (2005). شعریة الخطاب السردی،دمشق: منشورات اتّحاد الکتاب العرب. - عشقآبادی، زهرا (1389)، «بهرهگیری از اصول اخلاقی نهجالبلاغه»، نشریهی قرآن، حدیث و نهجالبلاغه، شماره 28. - فردوسی طوسی، حکیم ابوالقاسم (بیتا)، شاهنامه، تهران: سازمان انتشارات کتابهای جیبی. ج 5، 51 و 52. - کیوان، عبد العاطی (1998)، التناص القرآنی فی شعر أمل دنقل، القاهرة: مکتبة النهضة المصریة. - مجاهد، احمد (2006)، اشکال التناص الشعری، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب. - مجلسی، ملامحمد باقر (بیتا)، بحارالانوار، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیة، ج 77. - مسبوق، سیّد مهدی و حسین بیات (1391)، روابط بینامتنی قرآن با نامه سی و یکم نهجالبلاغه، مجله مشکوة، بهار 1391. شماره 114. - مشتاق مهر، رحمان (1383)، تأثیر قرآن و حدیث در شعر ابن یمین فریومدی، مجلهی مکتب اسلام، شماره 7، سال 83. - مطهری، مرتضی (1353)، سیری در نهجالبلاغه، قم: انتشارات صدرا. - مقدسی، امین و همکاران (1390)، روابط بینامتنی نهجالبلاغه با آثار امین الریحانی، پژوهشنامهی نقد ادب عربی، شماره 1. - مکاریک، ایرناریما (1385)، دانشنامهی نظریههای ادبی معاصر، مترجم: مهرتن نجفی و محمد نبوی، تهران: آگه. - موسی، خلیل (2000). قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر، دمشق: منشورات اتّحاد الکتاب العرب. - مولوی، جلالالدین محمد (1387). مثنوی معنوی، نسخهی قونیه، ویرایش: توفیق سبحانی، تهران: بینا. - میرزا محمد، علیرضا (1385)، «درآمدی بر وصف نهجالبلاغه در شعر فارسی»، فصلنامهی جستارهای تاریخی، دوره 19. شماره 57-58: 399-419. - میرزایی، فرامرز (1388)، روابط بینامتنی قرآن با اشعار احمد مطر، نشریهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، دوره جدید، بهار 88، شماره 25 (پیاپی 22). - مینوی، مجتبی (1357)، دیوان ناصرخسرو، تهران: مؤسسهی مطالعات اسلامی. - ناطقی بلخابی، محمدحسن.« نقش حدیث در غنای ادب فارسی»، مجلهی سفیر نور. بهار 1386، شماره 1. ص 131-156 - وطواط، رشید (1365)، مطلوب کل طالب، تصحیح: محمود عابدی، تهران: بنیاد نهجالبلاغه. - وعدالله، لیدیا (2005)، التناص المعرفی فی شعر عز الدین المناصرة، الاردن:دار مجدلاوی للنشر والتوزیع. - ویکلی، کریستین (1384)، وابستگی متون، تعامل متون، ترجمه: طاهر آدینهپور، پژوهشنامهی ادبیات و نوجوان، شماره 28. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,106 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,408 |