
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,060 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,422 |
جلوه شکارگاه های ساسانی در آرایش کاخ های اموی با مقایسه موردی تاق بستان کرمانشاه و کاخ قُصَیر عَمره | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 8، دوره 5، شماره 8، فروردین 1394، صفحه 119-138 اصل مقاله (1.76 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
امیر بهرامی* 1؛ کریم حاجی زاده باستانی2 | ||
1دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
چکیده | ||
هنر روزگار ساسانیان در بسیاری از ویژگیهای خود، چکیدهای بسیار پربار از زمینههای هنری ایرانباستان و در واقع واپسین نمود آن شناخته شده است. در هنر ساسانیان، هم ویژگی درباری و هم نمودهای مذهبی بهچشم میآید. در این نوشتار، تأثیر هنر ایرانی- ساسانی در زمینه جلوههای شکارگاه شاهانه در آفرینش هنر درباری امویان، با مقایسه موردی یکی از کاخهای اموی (قُصَیر عَمره) و یک اثر ارزنده از دوران ساسانیان در باختر ایران (تاقبستان کرمانشاه) بررسی گردید. هدف از انجام پژوهش، شناخت هرچه بیشتر نفوذ هنر ایرانی- ساسانی در هنر پس از آن دوره (هنر اسلامی) و بهویژه هنر غیرمذهبی در قالب هنری شاهانه و درباری که امویان از ایرانیان برگرفتهاند، بوده است. در این جستار، همچنین ویژگیهای بارز هنری هر دو مورد مقایسه شده، مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت جانوران تزئین شده، گیاهان و نقش مایههای نمادین در هنر ساسانی موضوعی است که هنوز نیاز به اندیشه بیشتری دارد. هنرهای تزئینی ساسانی، اغلب نمادهایی ویژه و حتی ناشناخته را بازگو میکنند که برخی از آنها با همان مفهوم و یا شاید بدون مفهوم نمادین در هنر اموی نیز، نفوذ کرده است. آنچه از نتیجه این پژوهش برآمده، نشان میدهد که در بسیاری از جنبهها نقوش تاق بزرگ که تداعی کننده صحنههای شکار و بزم شاهانه است، نفوذ خود را در نگارگری کاخ قُصَیر عَمره نشان داده است. این نکته، میتواند بدین معنا باشد که یا هنرمندان دربار اموی که شاید برخی از آنها ایرانیان بودهاند، از نزدیک این تاق را دیده و گرتهبرداری انجام دادهاند و یا اینکه نمونههای هنری همانند آن را در دسترس داشتهاند؛ البته این نوشتار تأکیدی ندارد که نقوش تاقبستان را نمونهای مستقیم برای وامگیری هنرمندان نگارگر در قُصَیر عَمره بهشمار آورد و تنها با معرفی نمونههایی از همانندیهای میان آنان، گوشهای از تأثیر هنری، از واپسینهی روزگار ساسانی به آغاز اسلام را نشان میدهد. | ||
کلیدواژهها | ||
هنر ایرانی- ساسانی؛ نقوش برجسته تاق بستان؛ قُصَیر عَمره؛ نقاشی؛ جلوه های شکار | ||
مراجع | ||
اتینگهاوزن، ریچارد و گرابار، الگ، 1383، هنرو معماری اسلامی (1)، ترجمه: یعقوب آژند، انشارات سمت، چاپ چهارم، تهران. - احمدی، بابک، 1383، از نشانههای تصویری تا متن، نشر مرکز، تهران. - پرادا، ادیت، 1357، هنر ایران باستان، ترجمه: یوسف مجیدزاده، چاپ نخست، دانشگاه تهران، تهران. - پوپ، آرتور و اکرمن، فیس، 1387، سیری در هنر ایران، به تصحیح: سیروس پرهام، جلد 2، 7 و 8، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. تاجبخش، هدایت و جمالی، سیروس، 1374، نخجیران از آغاز تا امروز، انتشارات موزهی آثار طبیعی و حیات وحش ایران، تهران. - تولاییخوانساری، حسین، 1388، «تأثیر هنر معماری بیزانس و ساسانی بر معماری اموی»، کتاب ماه هنر، 95-86، تهران. - دادور، ابوالقاسم و منصوری، الهام، 1385، درآمدی بر اسطوره ها و نمادهای ایران و هند در عهدباستان، انتشارات کلهر و دانشگاه الزهرا، تهران. - رایس، دیوید تالبوت، 1381، هنر اسلامی، ترجمه: ماه ملک بهار، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. - رضایینیا، عباس، 1387، «بازتاب هنر، سیاست و مذهب ایرانی در نقوش برجستهی صخرهای دوران اشکانی و ساسانی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال نهم، شماره 4، صص 44-22، تهران. - ریاضی، محمدرضا، 1376، «بررسی و بازسازی رنگهای پوشاک دوره ساسانی در نقش برجستههای ساسانی تاقبستان»، یادنامه گردهمایی باستانشناسی شوش، سازمان میراث فرهنگی، صص232-209، تهران. - علمالهدی، هدی، 1382، «آب در معماری ایران»، کتاب ماه هنر، شماره 58-57، تهران. - علی پورمند، حسن و طاووسی، محمود، 1389، «ایزد بانوی آب، آناهیتا»، کتاب ماه هنر، شماره 143، تهران. - فریه، ر. دبلیو، 1374، هنرهای ایران، ترجمه: پرویز مرزبان، نشر و پژوهش فروزان روز، تهران. - فردوسی، ابوالقاسم، 1966، شاهنامهی فردوسی، زیر نظر یوگنی ادواردیچ برتلس، جلد9، مسکو: آکادمی علوم اتحاد شوروی. - کالج، مالکوم، 1380، اشکانیان، پارتیان، ترجمه: مسعود رجبنیا، انتشارات هیرمند، تهران. - کرتیس، جان، 1389، بینالنهرین و ایران در دوران اشکانی و ساسانی، ترجمه: زهرا باستی، سمت، تهران. - کفشچیانمقدم، اصغر و یاحقی، مریم، 1390، «بررسی عناصر نمادین در نگارگری ایران:، فصلنامه باغ نظر، شماره 19، سال 8، صص 76-65. - کوپر، جی. سی، 1379، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه: ملیحه کرباسیان، فرشاد، تهران. - کیل، ادوارد، 1381، «رد و نشان پارتی در هنر اسلامی»، ترجمه: کامیار عبدی، نشریه اثر، شمارههای 34-33، 67-54. - گرابار، اولگ، 1379، شکلگیری هنر اسلامی، ترجمه: مهرداد وحدتی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. - محبی، حمیدرضا، 1384، «نشانهها در تاق بزرگ بستان»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23، صص 96-87. - محمدىفر، یعقوب، 1387، باستانشناسى و هنر اشکانى، سمت، تهران. - میشل، جرج، 1380، معماری جهان اسلام، ترجمه: دکتریعقوب آژند، مولی، تهران. - موسویحاجی، سید رسول، 1387، «تاملی دیگر در اثبات هویت واقعی و محتوای تاریخی نقش برجستههای تاق بزرگ بستان»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 35، صص 92-85. - واندنبرگ، لوئی، 1348، باستانشناسی ایران باستان، با مقدمه: رومن گیرشمن، ترجمه: عیسی بهنام، دانشگاه تهران، تهران. - هال، جیمز، 1383، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر خاور و باختر، ترجمه: رقیه بهزادی، فرهنگ معاصر، تهران. - هوگ، جان، 1387، هنر معماری در سرزمینهای اسلامی، ترجمه: پرویز ورجاوند. علمی و فرهنگی، تهران.
- Erdman, k., 1937, Das Datum Tak-I Bustan [The date Tak-I Bustan]. Ars lslamica. (Vol. 4, pp. 79-97). - Grabar, Oleg, 1988, "La Place de Qusayr 'Amrah dans l'art profane du Haut Moyen Age." In Early Islamic Art, 650-1100, volume I, Constructing the Study of Islamic Art. Hampshire: Ashgate Publishing Limited, 2005. First published in Cahiers Archéologiques, 36 pp. 75-84. - Grabar, Oleg., 1993, "Umayyad Palaces Reconsidered." In Early Islamic Art, 650-1100, volume I, Constructing the Study of Islamic Art. Hampshire: Ashgate Publishing Limited, 2005. First published in Ars Orientalis, 23 pp. 93-108. - JAkobsón R., 1987, Language in Literature. Ed. Krystyna Pomorska and Stephen Rudy. Cambridge (Massachusetts), Belknap Press, ISBN 0-674-5128-3. - Rostovtzeff, M. I., 1939, The Mithræum of Dura-Europos on the Euphrates. Bulletin of the Associates in Fine Arts at Yale, 9 (1):3-10. - Wenco Ricciardi, R., 1996, Wall painting from Building A at Hatra. Iranica Antiqua, (31): 147-165. Waele, A., 2004, The Figurative Wall Painting of the Sassanian period from Iran, Iraq and Syria. Iranica Antiqua, (39): 339-381. Archnet.com | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,248 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,223 |