
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,052 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,296,988 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,139,829 |
طبقه بندی و تحلیل گونه شناختی سفال عصر مفرغ تپه گریران الشتر | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 2، دوره 5، شماره 8، فروردین 1394، صفحه 21-38 اصل مقاله (867.81 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مهدی حیدری1؛ خلیل الله بیک محمدی* 1؛ ثروت ولدبیگی2؛ سید مهدی حسینی نیا3 | ||
1دانشجوی دکتری پیش از تاریخ باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2دانشجوی دکتری تاریخی باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
3دانشجوی دکتری اسلامی باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
چکیده | ||
سفال در دسترسترین و فراوانترین مواد فرهنگی محوطههای باستانی را تشکیل میدهد که بهواسطه آن، میتوان به ادوار فرهنگی موجود در سایتهای مورد مطالعه، بدون کاوش دست یافت. در این جستار بهمطالعه و بررسی "سفالهای" مرتبط با عصر مفرغ تپه «گریران» دشت الشتر که از طریق بررسیهای پیمایشی بهدست آمدهاند، پرداخته و سپس با حضور سفالهای مفرغ قدیم تا جدید، رویکردی نو به گاهنگاری این تپه و دشت الشتر صورت میپذیرد. تپه گریران در بخش شمالی الشتر، در شمال استان لرستان واقع شده است؛ این تپه با وسعت 13 هکتار، دارای ادوار مختلف فرهنگی از هزاره چهارم ق.م. تا دوره اسلامی است. در دشت الشتر بالغ بر 26 محوطه مربوط به عصر مفرغ شناسایی شدهاند که بزرگترین محوطه آن تپه گریران است و با توجه به دارا بودن تسلسل سه دوره مفرغ قدیم تا جدید، میتواند گرهگشای مطالعات عصر مفرغ و گاهنگاری آن در منطقه مورد مطالعه باشد. در این جستار 102 نمونه سفال دوره مفرغ تپه گریران مورد مطالعه قرار میگیرد. سفالها جهت گونهشناسی ابتدا براساس نمونههای شاخص شناخته شدهی دوره مفرغ زاگرسمرکزی در چهار گروه سفالهای نخودی، قرمز، آجری و قهوهای دستهبندی شده؛ سپس تک به تک سفالها با نمونههای مشابه در مناطق همجوار، مقایسه، تحلیل و گاهنگاری میشوند. در این راستا، در درجه اول از «گودینتپه» بهعنوان مرجع مقایسه و گاهنگاری همواره استفاده گردیده، اما بهمنظور تقویت گونهشناسی سفالها، از سایر محوطههای شاخص همجوار نیز، بهره گرفته شده است. بهجهت برخی محدودیتها سعی گردیده تا از بین چندین نمونه سفال مشابه بهدست آمده از تپه گریران، حداقل یک نمونه را در تحلیل و گاهنگاری بهکار گرفته شوند. | ||
کلیدواژهها | ||
گونه شناسی سفال؛ دشت الشتر؛ تپه گریران؛ گودینتپه؛ گاهنگاری؛ عصر مفرغ | ||
مراجع | ||
ایزدپناه، حمید، 1376، آثار باستانی و تاریخی لرستان، جلد 2، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - بلمکی، بهزاد، 1393، «نگاهی به تحولات فرهنگی دشت نهاوند و معرفی محوطههای شاخص آن در دوران مسسنگی»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی نهاوند (در پاسداشت مهدی رهبر)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، صص 110-91. - بیکمحمدی، خلیلالله، جانجان، محسن، بیکمحمدی، نسرین، کرمی، حمید 1393، «اشاعهی فرهنگ یانیق در بخش زند-ملایر»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، صص 252-233. - جانجان، محسن، بیکمحمدی، خلیلالله، بیکمحمدی، نسرین، 1393، «بررسی تغییرات فرهنگی و زیست محیطی از دوره مسوسنگ تا پایان عصر آهن مبتنیبر الگوهای استقراری (بر پایهی بررسی باستانشناختی در بخش زند - ملایر)»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، صص 232-215. - خاکسار، علی و همتی، اسماعیل، 1393، «نگاهی به کاوشهای باستانشناختی تپه گوراب ملایر»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان همدان، صص 214-199. - خاکسار، علی، همتی، اسماعیل، نوروزی، آصف، 1393، «بررسی فرهنگ یانیق در زاگرسمرکزی براساس کاوش لایهنگاری در تپه گوراب ملایر»، دو فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهشهای باستانشناسی ایران گروه باستانشناسی دانشکدههنر و معماری بوعلی سینا، شماره 7، دوره چهارم، پاییز و زمستان 1393 صص 47-66. - داوودی، داوود، 1385، «بررسی، شناسایی و مستند سازی آثار باستانی شهرستان الشتر (دهستانهای فیروزآباد، یوسفوند و قلعه مظفری)»، اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان لرستان (منتشر نشده). - داوودی، داوود، 1386، «بررسی، شناسایی و مستند سازی آثار باستانی شهرستان الشتر (دهستان دوآب)»، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان (منتشر نشده). - رضوانی، حسن، 1386، «کاوش نجاتبخشی پاتپه، فصل دوم»، بایگانی پژوهشکدهی باستانشناسی (منتشر نشده). - سجادی، علی، 1376، «بررسی و شناسایی آثار فرهنگی تاریخی شهرستان الشتر (فصل اول)»، معاونت پژوهشهای باستانشناسی میراث فرهنگی لرستان (منتشر نشده). - سراقی، نعمت، سلطانی، خدیجه، جعفریزاده دهاقانی، مسلم، 1392، «نویافتههای عصر مفرغ و آهن دشت نهاوند»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی نهاوند (در پاسداشت مهدی رهبر)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، صص 193-179. - سعیدیهرسینی، محمدرضا و چایچی، احمد و طلایی، حسن، 1387، گزارش مقدماتی بررسی استقرارهای عصر مفرغ دشت نهاوند (سرچشمهی گاماسیاب). مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارهی 2، 180، دوره 57. - سعیدیهرسینی، محمدرضا، 1385، بررسی و تحلیل دادههای باستانشناختی حوضهی رودخانهی گاماسیاب در دوران مسسنگی، پایاننامه دوره دکتری باستانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی. تهران. - مترجم، عباس، 1390، «نشانههایی از یک مهاجرت قومی به شمالغرب و غرب ایران در هزاره سوم ق.م. در پرتو کاوشهای باستانشناسی»، مجله پژوهشهای باستانشناسی ایران، دانشگاه بوعلیسینا (نامهباستانشناسی)، شماره 1، دوره اول، پاییز و زمستان 1390، صص 137 تا 146. - مترجم، عباس، الماسی، طیبه، 1392، «بررسی تغییرات فرهنگی دشت کنگاور از دوره مسسنگ تا پایان عصر مفرغ بر اساس مدلهای استقراری»، دو فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهشهای باستانشناسی ایران گروه باستانشناسی دانشکدههنر و معماری بوعلی سینا، شماره 5، دوره سوم، پاییز و زمستان 1392، صص 51-62. - نوروزی، آصف، 1392، «نهاوند؛ مرکز فرهنگ یانیق در زاگرس مرکزی»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی نهاوند (در پاسداشت مهدی رهبر)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، صص 178-166. - نوروزی، آصف، 1393، «بررسی و تحلیل اشکال سفال فرهنگ یانیق، مطالعهی موردی: تپه گوراب ملایر»، در: مجموعه مقالات همایش باستانشناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزار کننده اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان همدان، صص 274-253. - واندنبرگ، لویی، 1379، باستانشناسی ایران باستان، ترجمه: عیسی بهنام، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
- Burney, C., 1964: "Excavations at Yanik Tape Azerbaijan 1962 Tird preliminary report". Irag XXVI: 54-61. - Contenau, J. et Ghirshman, R. 1935, Fouilles du Tepe Giyan pre de Nehavand 1931-1932, Librairie orientaliste paul Geuthner, Paris. - Goff, Clare.L. 1968, "Luristan in the first half of the first millennium B.C", IRAN. vol.6, pp.105-134. - Goff, Clare.L. 1971, "Luristan before the Iron Age", IRAN. vol.9, pp.131-152. - Ghirshman.R. 1973,"La Poterie Elamite", Delegation Archeologue en Iran. - Haerinck, E. 1986, "The Chronology of Luristan, Pusht –I Kuh in the late fourth & first half of the third millennium B.C", in prehistoire de la Mesopotamie, Paris, pp.55-72. - Hearinck, E. & Overlaet, B. 2006,Luristan excavation documents , vol. 6: Bani Surmah, - Henrickson, Robert, 1986, " A regional perspectiv on Godin III cultural development in central western Iran " ,Iran,Vol.24,pp:1-57 - Henrickson, Robert, 1987a, "Godin III & the Cronology of central western Iran circa 2600-1400 B.C", in the archaeology of western Iran, Edited by F. Hole, Washington DC: Smith Sonian institution Press, pp.205-227. - Henrickson, Robert, 1987b, "The Godin III Chronology for central western Iran 2600-1400 B.C", Iranica Antiqua, vol.22, pp.33-117. - Meson, Robert B. & Cooper, Lisa, 1999, "Grog, petrology and early transcaucasians at Godin Tape, British institute of Persian studes, pp.25-30. - Schmidt, E. Vanloon, M. & Curvers, H. 1989, The Holmes expedition to Lourestan, 2 volumes, the University of Chicago Press. - Stine, S.O. 1940, Old routs in western Iran, New York, Green Wood Press. - Thrane, Henrik, 2001, Excavation at Tepe Guran in Luristan, The bronze Age & Iron Age Periods, Jutland Archaeologica Society publications, vol.38, Moesgaard . - Young, T, cuyler, Jr. 1967, "Godin Tape", Iran, Vol.5, PP.139-140. - Young, T, cuyler, Jr. & Levine, Louis D. 1974, "Excavation of the Godin project: Second progress report, occasional paper 26, Art & Archaeology, Toronto: Rom. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,163 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,591 |