
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 485 |
تعداد مقالات | 5,045 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,291,057 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,135,420 |
فرهنگ یانیق یا کورا-ارس؛تاکیدی بر عنوان کورا-ارس بر اساس مطالعات آماری | ||
پژوهش های باستان شناسی ایران | ||
مقاله 1، دوره 5، شماره 8، فروردین 1394، صفحه 7-20 اصل مقاله (685.34 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
رضا رضالو1؛ نسرین زبان بند* 2 | ||
1دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2دانشجوی دکترای باستانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
چکیده | ||
پراکندگی سفال «کورا-ارس» در گستره وسیعی از خاورنزدیک، از شمالشرقی آناتولی تا جنوب لوانت درهزاره 4 و 3 ق.م. موضوع بحث و پژوهش بسیاری بوده است. مقاله حاضر، نتایج مطالعات گونهشناختی و مقایسههای سفالی انجام گرفته برروی 6 محوطه عصر مفرغ قدیم در شمالغرب ایران را نشان میدهد. در این تحلیل، مجموعه سفالی محوطه یانیق که گاهاً از آن با عنوان مصطلح «فرهنگ یانیق» یاد میشود، بهعنوان مجموعه مرجع برای مقایسه در نظر گرفته شده است و مجموعههای سفالی محوطههای «گویتپه»، «هفتوانتپه»، «کهنهپاسگاه»، «کهنهتپه» و «کولتپه» جلفا، با 85 نوع از این مجموعه که به تفصیل در پایاننامه سامرز[1] آورده شده است، مقایسه گردیدهاند. در گام نخست، 496 قطعه سفال از 5 محوطه در 4 گروه گونهشناسی گردید؛ در گام بعدی، نمونهها با مجموعه سفالی یانیق مقایسه و میزان شباهت نمونههای قابل مقایسه در جداول مربوط به هر محوطه ثبت شده است. سفالهای مقایسه شده همانندیهایی را با 37 نوع از ظروف یانیق نشان میدهند که 15 نوع آن شامل تنوعی از کاسهها و 19 نوع شامل انواعی از سبوها است؛ در بین این محوطهها، کولتپه جلفا با 14 نوع و محوطه کهنهپاسگاه با 6 نوع، به ترتیب بیشترین و کمترین شباهت را با مجموعه سفالی یانیق نشان میدهند. در مجموع فرم و شکل مجموعههای سفالی مقایسهشده، شواهد اندکی از حضور سفال یانیق را در مناطق دیگر شمالغرب نشان میدهند و شاید با احتیاط بتوان گفت که بین این محوطه با محوطههای دیگر، برهمکنش بینمحوطهای اتفاق نیفتاده است و همگونی قابل ملاحظهای، بهغیر از ویژگیهای فنی در مجموعههای سفالی محوطهها دیده نمیشود. مقایسات انجام گرفته در راستای تأکید بر استفاده از اصطلاح کورا-ارس، برای اطلاق به فرهنگ عصر مفرغ قدیم در این حوضه جغرافیایی که غرب و شرق فلاتمرکزی را نیز، در برمیگیرد بوده است؛ تا هم از تعدد عناوین استفاده شده کاسته شود و هم اینکه عنوانی استفاده گردد که ویژگیهای این فرهنگ را بهصورت جامعتری نشان میدهد. [1]. (Summers, 1984). | ||
کلیدواژهها | ||
فرهنگ کورا-ارس؛ یانیق؛ عصر مفرغ قدیم؛ سفال؛ مطالعات آماری | ||
مراجع | ||
- آقالاری، بایرام، 1387، گزارش دومین فصل کاوش باستانشناختی کهنهپاسگاهسی (حوضه آبگیر سد خداآفرین)، مرکز اسناد پژوهشکده باستانشناسی (منتشر نشده). - زبانبند، نسرین، 1389، فرهنگ یانیق (کورا-ارس) در شمالغرب ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی، (منتشر نشده). - زلقی، علی و آقالاری، بایرام، 1386، گزارش کاوش باستانشناختی کهنهتپهسی (حوضه آبگیر سد خداآفرین)، مرکز اسناد پژوهشکده باستانشناسی (منتشر نشده). - عابدی، اکبر،1390، بررسی و تحلیل دادههای باستانشناختی محوطه کولتپه جلفا و مقایسه تطبیقی- تحلیلی یافتههای آن با مناطق همجوار، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس،(منتشر نشده). - علیزاده، کریم، 1389، «فرهنگ کورا-ارس، ماوراءقفقاز یا فرهنگ یانیق»، باستانشناسی ایران، 1، 68-85
-Abedi, A., H. Khatib Shahidi, C. Chataigner, K. Niknami, N. Eskandari, M. Kazempour, A., Pirmohammadi, J. Hoseinzadeh, and GH. Ebrahimi 2014. Excavation at Kul Tepe of (Jolfa), North-Western Iran, 2010: First Preliminary Report, Ancient Near Eastern Studies, Vol. 51: 33-167. -Burney, C.A., 1958. Eastern Anatolian in the Chalcolithic and Early Bronze Age. Anatolian Studies l8: 157-209 - Burney, C.A., 1962. The Excavation at YanikTepe, Azarbaijan, 1961: Second Preliminary Report. Iraq 24, )2(:134-152 - Burney, C.A., 1970. Excavation at Haftavan Tepe 1968: First Preliminary Report, Iran 8: 157-171 - Burney, C.A., 1972. Excavation at Haftavan Tepe 1969: Second Preliminary Report, Iran 10: 127-143 -Burney, C.A., 1975. Excavation at HaftavanTepe. 1973: Fourth Preliminary Report. Iran 13: 149-164 - Burney, C.A., D.M. Lang, 1971. The people of the hills. ancient Ararat and Caucasus. Praeger Publishers. New york. - Burton, B.T. 1951. Excavation in Azarbaijan 1948. London. - Cameron, A. P., 2012, Ceramic Production: A Companion to the archaeology of the Ancient Near East I, Edited by D.T.Potts: 279-294 - Kushnareva, K.Kh.,1997. The Southern Caucasus in Prehistory: Stages of Cultural and Socioeconomic Development From the Eight to the Second Millennium B.C., University of Pennsylvania Museum Publications. - Maziar, S., 2010. Excavations at Kohne Pasgah Tepesi, the Araxes Valley,Northwest Iran: First Preliminary Report, Ancient Near Eastern Studies 47: 165-193 -Pollock, S., 1983. Style and Information: An Analysis of Susiana Ceramics, Journal of Anthropological Archaeology 2: 354-390 - Sagona, A., 1982. the Caucasian region in the early bronze age. Oxford: BAR International series 214. Part I. - Stephan, B., 2000. Petrographic Analysis of Early Transcaucasian Ceramics from the Bayburt Region, North Eastern Anatolia:An Exploratory Study, Ancient Near Eastern Studies 37:153-163 - Summers, G.D., 1984. A study of Architecture, Pottery and other material from Yanik Tepe, HaftavanTepe VIII and Related Sites, Ph.D. Dissertation, Department of Anthropology. University of Manchester.. - Summers, G.D., 2004. YanikTepe and the Early Trans-Caucasia Culture: Problems and Perspectives. Ancient Near Eastern Studies: 617-643. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,833 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,404 |